Valmiki Ramayana, Balakanda, Sarga 71. King Janaka narrates the history of his dynasty--consents to give Sita and Urmila in marriage to Rama and Lakshmana

 

[King Janaka narrates the history of his dynasty--consents to give Sita and Urmila in marriage to Rama and Lakshmana.]

एवं ब्रुवाणं जनक: प्रत्युवाच कृताञ्जलि:।
श्रोतुमर्हसि भद्रं ते कुलं न: परिकीर्तितम्।।1.71.1।।

प्रदाने हि मुनिश्रेष्ठ कुलं निरवशेषत:।
वक्तव्यं कुलजातेन तन्निबोध महामुने।।1.71.2।।

राजाऽभूत् त्रिषु लोकेषु विश्रुत स्स्वेन कर्मणा।
निमि: परमधर्मात्मा सर्वसत्त्ववतां वर:।।1.71.3।।

तस्य पुत्रोमिथिर्नाम मिथिला येन निर्मिता।
प्रथमो जनको नाम जनकादप्युदावसु:।।1.71.4।।

उदावसोस्तु धर्मात्मा जातो वै नन्दिवर्धन:।
नन्दिवर्धनपुत्रस्तु सुकेतुर्नाम नामत:।।1.71.5।।

सुकेतोरपि धर्मात्मा देवरातो महाबल:।
देवरातस्य राजर्षेर्बृहद्रथ इति स्मृत:।।1.71.6।।

बृहद्रथस्य शूरोऽभून्महावीर: प्रतापवान्।
महावीरस्य धृतिमान् सुधृतिस्सत्यविक्रम:।।1.71.7।।

सुधृतेरपि धर्मात्मा दृष्टकेतुस्सुधार्मिक:।
दृष्टकेतोस्तु राजर्षेर्हर्यश्व इति विश्रुत:।।1.71.8।।

हर्यश्वस्य मरु: पुत्रो मरो: पुत्र: प्रतिन्धक:।
प्रतिंधकस्य धर्मात्मा राजा कीर्तिरथस्सुत:।।1.71.9।।

पुत्र: कीर्तिरथस्यापि देवमीढ इति स्मृत:।
देवमीढस्य विबुधो विबुधस्य महीध्रक:।।1.71.10।।

महीध्रकसुतो राजा कीर्तिरातो महाबल:।
कीर्तिरातस्य राजर्षेर्महारोमा व्यजायत।।1.71.11।।

महारोम्णस्तु धर्मात्मा स्वर्णरोमा व्यजायत।
स्वर्णरोम्णस्तु राजर्षेर्ह्रस्वरोमा व्यजायत।।1.71.12।।

तस्य पुत्रद्वयं जज्ञे धर्मज्ञस्य महात्मन:।
ज्येष्ठोऽहमनुजो भ्राता मम वीर: कुशध्वज:।।1.71.13।।

मां तु ज्येष्ठं पिता राज्ये सोऽभिषिच्य नराधिप:।
कुशध्वजं समावेश्य भारं मयि वनं गत:।।1.71.14।।

वृद्धे पितरि स्वर्याते धर्मेण धुरमावहम्।
भ्रातरं देवसङ्काशं स्नेहात्पश्यन् कुशध्वजम्।।1.71.15।।

कस्य चित्त्वथकालस्य साङ्काश्यादगमत्पुरात्।
सुधन्वा वीर्यवान्राजा मिथिलामवरोधक:।।1.71.16।।

स च मे प्रेषयामास शैवं धनुरनुत्तमम्।
सीता कन्या च पद्माक्षी मह्यं वै दीयतामिति।।1.71.17।।

तस्याप्रदानाद्ब्रह्मर्षे युद्धमासीन्मया सह।
स हतोऽभिमुखो राजा सुधन्वा तु मया रणे।।1.71.18।।

निहत्य तं मुनिश्रेष्ठ सुधन्वानं नराधिपम्।
साङ्काश्ये भ्रातरं वीरमभ्यषिञ्चं कुशध्वजम्।।1.71.19।।

कनीयानेष मे भ्राता अहं ज्येष्ठो महामुने।
ददामि परमप्रीतो वध्वौ ते मुनिपुङ्गव।।1.71.20।।
सीतां रामाय भद्रं ते ऊर्मिला लक्ष्मणाय च।

वीर्यशुल्कां मम सुतां सीतां सुरसुतोपमाम् ।।1.71.21।।
द्वितीयामूर्मिलां चैव त्रिर्ददामि न संशय:।

ददामि परमप्रीतो वध्वौ ते रघुनन्दन।।1.71.22।।

रामलक्ष्मणयो राजन् गोदानं कारयस्व ह।
पितृकार्यं च भद्रं ते ततो वैवाहिकं कुरु।।1.71.23।।

मखा ह्यद्य महाबाहो तृतीये दिवसे प्रभो।
फल्गुन्यामुत्तरे राजंस्तस्मिन्वैवाहिकं कुरु।।1.71.24।।
रामलक्ष्मणयो राजन् दानं कार्यं सुखोदयम् ।।

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीय आदिकाव्ये बालकाण्डे एकसप्ततितमस्सर्ग:।।

[King Janaka narrates the history of his dynasty--consents to give Sita and Urmila in marriage to Rama and Lakshmana.]

ഏവം ബ്രുവാണം ജനക: പ്രത്യുവാച കൃതാഞ്ജലി:.
ശ്രോതുമര്ഹസി ഭദ്രം തേ കുലം ന: പരികീര്തിതമ്৷৷1.71.1৷৷

Vasishta having thus described (the genealogy of Dasaratha) Janaka with folded hands rejoined, "Be blessed. Let me relate the genealogy of my race. Listen".

പ്രദാനേ ഹി മുനിശ്രേഷ്ഠ കുലം നിരവശേഷത:.
വക്തവ്യം കുലജാതേന തന്നിബോധ മഹാമുനേ!৷৷1.71.2৷৷

"O Great sage! O Best of ascetics! while one offers his daughter (in marriage), one born in a noble family should describe his genealogy in full. Listen.

രാജാഭൂത് ത്രിഷു ലോകേഷു വിശ്രുത സ്സ്വേന കര്മണാ.
നിമി: പരമധര്മാത്മാ സര്വസത്ത്വവതാം വര:৷৷1.71.3৷৷

There was a great man of religion king Nimi, strongest of men and well-known in the three worlds by his own acts.

തസ്യ പുത്രോമിഥിര്നാമ മിഥിലാ യേന നിര്മിതാ.
പ്രഥമോ ജനകോ നാമ ജനകാദപ്യുദാവസു:৷৷1.71.4৷৷

Nimi begot a son named Mithi who constructed Mithila. He was the first Janaka whose son was Udavasu.

ഉദാവസോസ്തു ധര്മാത്മാ ജാതോ വൈ നന്ദിവര്ധന:.
നന്ദിവര്ധനപുത്രസ്തു സുകേതുര്നാമ നാമത:৷৷1.71.5৷৷

Virtuous Nandivardhana was the son of Udavasu whose son was Suketu.

സുകേതോരപി ധര്മാത്മാ ദേവരാതോ മഹാബല:.
ദേവരാതസ്യ രാജര്ഷേര്ബൃഹദ്രഥ ഇതി സ്മൃത:৷৷1.71.6৷৷

Suketu's son was the righteous and powerful Devarata, father of Brihadradha.

ബൃഹദ്രഥസ്യ ശൂരോഭൂന്മഹാവീര: പ്രതാപവാന്.
മഹാവീരസ്യ ധൃതിമാന് സുധൃതിസ്സത്യവിക്രമ:৷৷1.71.7৷৷

Brihadradha's son was the heroic and powerful Mahavira, father of Sudhruti, who was armed with courage and the power of truth.

സുധൃതേരപി ധര്മാത്മാ ദൃഷ്ടകേതുസ്സുധാര്മിക:.
ദൃഷ്ടകേതോസ്തു രാജര്ഷേര്ഹര്യശ്വ ഇതി വിശ്രുത:৷৷1.71.8৷৷

To Sudhruti was born the righteous Drishtaketu, committed to dharma. Rajarshi Drishtaketu was father to the well-known Haryasva.

ഹര്യശ്വസ്യ മരു: പുത്രോ മരോ: പുത്ര: പ്രതിന്ധക:.
പ്രതിംധകസ്യ ധര്മാത്മാ രാജാ കീര്തിരഥസ്സുത:৷৷1.71.9৷৷

Haryasva's son was Maru, father of Pratindhaka. Pratindhaka's son was the righteous king Kirtiratha.

പുത്ര: കീര്തിരഥസ്യാപി ദേവമീഢ ഇതി സ്മൃത:.
ദേവമീഢസ്യ വിബുധോ വിബുധസ്യ മഹീധ്രക:৷৷1.71.10৷৷

The son of Kirtiratha was known as Devamidha. His son was Vibudha, father of Mahidhraka.

മഹീധ്രകസുതോ രാജാ കീര്തിരാതോ മഹാബല:.
കീര്തിരാതസ്യ രാജര്ഷേര്മഹാരോമാ വ്യജായത৷৷1.71.11৷৷

Mighty king Kirtirata was the son of Mahidhraka. He was a Rajarshi, father of Maharoma.

മഹാരോമ്ണസ്തു ധര്മാത്മാ സ്വര്ണരോമാ വ്യജായത.
സ്വര്ണരോമ്ണസ്തു രാജര്ഷേര്ഹ്രസ്വരോമാ വ്യജായത৷৷1.71.12৷৷

To Maharoma's was born the virtuous Swarnaroma. Swarnaroma's son was Hrasvaroma.

തസ്യ പുത്രദ്വയം ജജ്ഞേ ധര്മജ്ഞസ്യ മഹാത്മന:.
ജ്യേഷ്ഠോഹമനുജോ ഭ്രാതാ മമ വീര: കുശധ്വജ:৷৷1.71.13৷৷

Hrasvaroma, was a religious king. He was a great soul. Of his two sons. I am the
eldest and valiant Kusadhwaja is my younger brother.

മാം തു ജ്യേഷ്ഠം പിതാ രാജ്യേ സോഭിഷിച്യ നരാധിപ:.
കുശധ്വജം സമാവേശ്യ ഭാരം മയി വനം ഗത:৷৷1.71.14৷৷

My father king Hrasvaroma crowned me king, entrusted Kusadhwaja to my care and retired to the forest.

വൃദ്ധേ പിതരി സ്വര്യാതേ ധര്മേണ ധുരമാവഹമ്.
ഭ്രാതരം ദേവസങ്കാശം സ്നേഹാത്പശ്യന് കുശധ്വജമ്৷৷1.71.15৷৷

After my aged father attained heaven, I looked after my brother Kusadhwaja, who resembles the celestials, affectionately and ruled the kingdom with righteousness.

കസ്യ ചിത്ത്വഥകാലസ്യ സാങ്കാശ്യാദഗമത്പുരാത്.
സുധന്വാ വീര്യവാന്രാജാ മിഥിലാമവരോധക:৷৷1.71.16৷৷

A little later a powerful king named Sudhanva from the city of Sankasya beseiged Mithila.

സ ച മേ പ്രേഷയാമാസ ശൈവം ധനുരനുത്തമമ്.
സീതാ കന്യാ ച പദ്മാക്ഷീ മഹ്യം വൈ ദീയതാമിതി৷৷1.71.17৷৷

He (Sudhanva) sent me a message: 'give me the great bow of Siva and the lotus-eyed maiden Sita'.

തസ്യാപ്രദാനാദ്ബ്രഹ്മര്ഷേ! യുദ്ധമാസീന്മയാ സഹ.
സ ഹതോഭിമുഖോ രാജാ സുധന്വാ തു മയാ രണേ৷৷1.71.18৷৷

O Brahmarshi! when I refused, a great conflict broke out between him and me. In the encounter king Sudhanva was killed by me.

നിഹത്യ തം മുനിശ്രേഷ്ഠ സുധന്വാനം നരാധിപമ്.
സാങ്കാശ്യേ ഭ്രാതരം വീരമഭ്യഷിഞ്ചം കുശധ്വജമ്৷৷1.71.19৷৷

O Best of ascetics! having killed king Sudhanva, I have crowned my heroic brother Kusadhwaja in Sankasya.

കനീയാനേഷ മേ ഭ്രാതാ അഹം ജ്യേഷ്ഠോ മഹാമുനേ!.
ദദാമി പരമപ്രീതോ വധ്വൌ തേ മുനിപുങ്ഗവ৷৷1.71.20৷৷
സീതാം രാമായ ഭദ്രം തേ ഊര്മിലാ ലക്ഷ്മണായ ച.

O Great ascetic (Vasishta), this one is my youger brother and I am the elder one. O pre-eminent among ascetics! with immense pleasure I am giving these maidens, Sita to Rama and Urmila to Lakshmana. Be blessed!

വീര്യശുല്കാം മമ സുതാം സീതാം സുരസുതോപമാമ് ৷৷1.71.21৷৷
ദ്വിതീയാമൂര്മിലാം ചൈവ ത്രിര്ദദാമി ന സംശയ:.

I offer my daughter Sita, who looks like a celestial maiden as reward for (Rama's) prowess and my second daughter Urmila (to Lakshmana). I proclaim it three times so that there is no doubt about it.

ദദാമി പരമപ്രീതോ വധ്വൌ തേ രഘുനന്ദന৷৷1.71.22৷৷

രാമലക്ഷ്മണയോ രാജന്! ഗോദാനം കാരയസ്വ ഹ.
പിതൃകാര്യം ച ഭദ്രം തേ തതോ വൈവാഹികം കുരു৷৷1.71.23৷৷

O Delight of the Raghus (King Dasaratha), I offer these brides with immense pleasure to Rama and Lakshmana. You may perform the rites for your forefathers by gift of cows. Prosperity to you. Thereafter you may perform the marriage.

മഖാ ഹ്യദ്യ മഹാബാഹോ തൃതീയേ ദിവസേ പ്രഭോ.
ഫല്ഗുന്യാമുത്തരേ രാജംസ്തസ്മിന്വൈവാഹികം കുരു৷৷1.71.24৷৷
രാമലക്ഷ്മണയോ രാജന്! ദാനം കാര്യം സുഖോദയമ് ৷৷

To-day the star Makha is on the ascendant. O King perform the marriage on the, third day from today under Uttara-Phalguni star. Gifts may be given for the happiness of Rama and Lakshmana".

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ ബാലകാണ്ഡേ ഏകസപ്തതിതമസ്സര്ഗ:৷৷

Thus ends the seventyfirst sarga of Balakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.