Valmiki Ramayana, Ayodhyakanda, Sarga 32. Rama distributes his wealth to Rishis.

 

[Rama honours Suyajna with valuable gifts--distributes his wealth to dependents, brahmins and to sageTrijata.]

ततश्शासन माज्ञाय भ्रातु श्शुभतरं प्रियम्।
गत्वा स प्रविवेशाशु सुयज्ञस्य निवेशनम्।।2.32.1।।

तं विप्रमग्न्यगारस्थं वन्दित्वा लक्ष्मणोऽब्रवीत्।
सखेऽभ्यागच्छ पश्य त्वं वेश्म दुष्करकारिणः।।2.32.2।।

ततस्सन्ध्यामुपास्याशु गत्वा सौमित्रिणा सह।
जुष्टं तत्प्राविशल्लक्ष्म्या रम्यं रामनिवेशनम्।।2.32.3।।

तमागतं वेदविदं प्राञ्जलिस्सीतया सह।
सुयज्ञमभिचक्राम राघवोऽग्निमिवार्चितम्।।2.32.4।।

जातरूपमयैर्मुख्यैरङ्गदैः कुण्डलैः शुभैः।
सहेमसूत्रैर्मणिभिः केयूरैर्वलयैरपि।।2.32.5।।

अन्यैश्च रत्नैर्बहुभिः काकुत्स्थः प्रत्यपूजयत्।
सुयज्ञं स तदोवाच रामस्सीता प्रचोदितः।।2.32.6।।

हारं च हेमसूत्रं च भार्यायै सौम्य हारय।
रशनां चाधुना सीता दातुमिच्छति ते सखे।।2.32.7।।

अङ्गदानि विचित्राणि केयूराणि शुभानि च।
प्रयच्छति सखे तुभ्यं भार्यायै गच्छती वनम्।।2.32.8।।

पर्यङ्कमग्य्रास्तरणं नानारत्नविभूषितम्।
तमपीच्छति वैदेही प्रतिष्ठापयितुं त्वयि।।2.32.9।।

नाग श्शत्रुञ्जयो नाम मातुलोऽयं ददौ मम।
तं ते गजसहस्रेण ददामि द्विजसत्तम।।2.32.10।।

इत्युक्तस्स हि रामेण सुयज्ञः प्रतिगृहृयतत्।
रामलक्ष्मणसीतानां प्रयुयोजाशिष श्शुभाः।।2.32.11।।

अथ भ्रातरमव्यग्रं प्रियं रामः प्रियंवदः।
सौमित्रिं तमुवाचेदं ब्रह्मेव त्रिदशेश्वरम्।।2.32.12।।

अगस्त्यं कौशिकं चैव तावुभौ ब्राह्मणोत्तमौ।
अर्चयाहूय सौमित्रे रत्नैस्सस्यमिवाम्बुभिः।।2.32.13।।

तर्पयस्व महाबाहो गोसहस्रैश्च मानद।
सुवर्णै रजतैश्चैव मणिभिश्च महाधनैः।।2.32.14।।

कौसल्यां च य आशीर्भिर्भक्तः पर्युपतिष्ठति।
आचार्यस्तैत्तिरीयाणामभिरूपश्च वेदवित्।।2.32.15।।

तस्य यानं च दासीश्च सौमित्रे सम्प्रदापय।
कौशेयानि च वस्त्राणि यावत्तुष्यति स द्विजः।।2.32.16।।

सूतश्चित्ररथश्चार्य सचिवस्सुचिरोषितः।
तोषयैनं महार्हैश्च रत्नैर्वस्त्रैर्धनैस्तथा।।2.32.17।।

पशुकाभिश्च सर्वाभिर्गवां दशशतेन च।

ये चेमे कठकालापा बहवो दण्डमाणवाः।।2.32.18।।

नित्यस्वाध्यायशीलत्वान्नान्यत्कुर्वन्ति किञ्चन।
अलसा स्वादुकामाश्च महतां चापि सम्मताः।।2.32.19।।

तेषामशीतियानानि रत्नपूर्णानि दापय।
शालिवाहसहस्रं च द्वे शते भद्रकां स्तथा।।2.32.20।।
व्यञ्जनार्थं च सौमित्रे गोसहस्रमुपाकुरु।

मेखलीनां महासङ्घः कौसल्यां समुपस्थितः।।2.32.21।।
तेषां सहस्रं सौमित्रे प्रत्येकं सम्प्रदापय।

अम्बा यथा च सा नन्देत्कौसल्या मम दक्षिणाम्।।2.32.22।।
तथा द्विजातीस्ता न्सर्वान् लक्ष्मणार्चय सर्वशः।

तत स्सपुरुषव्याघ्रस्तद्धनं लक्ष्मणः स्वयम्।।2.32.23।।
यथोक्तं ब्राह्मणेन्द्राणांमददाद्धनदो यथा।

अथाऽब्रवीद्बाष्पकलांस्तिष्ठतश्चोपजीविनः।।2.32.24।।
सम्प्रदायबहुद्रव्यमेकैकस्योपजीवनम्।

लक्ष्मणस्य च यद्वेश्म गृहं च यदिदं मम।।2.32.25।।
अशून्यं कार्यमेकैकं यावदागमनं मम।

इत्युक्त्वा दुःखितं सर्वं जनं तमुपजीविनम्।।2.32.26।।
उवाचेदं धनाध्यक्षं धनमानीयतामिति।

ततोऽस्य धनमाजह्रुस्सर्वमेवोपजीविनः।।2.32.27।।
स राशिस्सुमहांस्तत्र दर्शनीयो ह्यदृश्यत।

ततस्सपुरुषव्याघ्र स्तद्धनं सहलक्ष्मणः।।2.32.28।।
द्विजेभ्यो बालवृद्धेभ्यः कृपणेभ्योऽह्यदापयत्।

तत्रासीत्पिङ्गलो गार्ग्यस्त्रिजटो नाम वै द्विजः।।2.32.29।।
क्षतवृत्तिर्वने नित्यं फालकुद्दाललाङ्गली।

तं वृद्धं तरुणी भार्या बालानादाय दारकान्।।2.32.30।।
अब्रवीद्बाह्मणं वाक्यं दारिद्र्येणाभिपीडिता।

अपास्य फालं कुद्दालं कुरुष्व वचनं मम।।2.32.31।।
रामं दर्शय धर्मज्ञं यदि किञ्चिदवाप्स्यसि।

स भार्यावचनं श्रुत्वा शाटीमाच्छाद्य दुश्छदाम्।।2.32.32।।
स प्रातिष्ठत पन्थानं यत्र रामनिवेशनम्।

भृग्वङ्गिरसमं दीप्त्या त्रिजटं जनसंसदि।।2.32.33।।
आपञ्चमायाः कक्ष्यायाः नैनं कश्चिदवारयत्।

स राजपुत्रमासाद्य त्रिजटो वाक्यमब्रवीत्।।2.32.34।।

निर्धनो बहुपुत्रोऽस्मि राजपुत्र महायशः।
उञ्छवृत्तिर्वने नित्यं प्रत्यवेक्षस्व मामिति।।2.32.35।।

तमुवाच ततो राम: परिहास समन्वितम्।

गवां सहस्रमप्येकं न नु विश्राणितं मया।।2.32.36।।
परिक्षिपसि दण्डेन यावत्तावदवाप्स्यसि।

स शाटीं त्वरितः कट्यां सम्भ्रान्तः परिवेष्ट्य ताम्।।2.32.37।।
आविद्ध्य दण्डं चिक्षेप सर्वप्राणेन वेगितः।

स तीर्त्वा सरयूपारं दण्डस्तस्य कराच्च्युतः।।2.32.38।।
गोव्रजे बहुसाहस्रे पपातोक्षणसन्निधौ।

तं परिष्वज्य धर्मात्मा आतस्मात्सरयूतटात्।।2.32.39।।
आनयामास ता गोपै स्त्रिजटायाश्रमं प्रति।

उवाच स ततो रामस्तं गार्ग्यमभिसान्त्वयन्।
मन्युर्न खलु कर्तव्यः परिहासो ह्ययं मम।।2.32.40।।

इदं हि तेजस्तव यद्दुरत्ययं
तदेव जिज्ञासितुमिच्छता मया।
इमं भवानर्थमभि प्रचोदितो
वृणीष्व किं चेदपरं व्यवस्यति।।2.32.41।।

ब्रवीमि सत्येन नतेऽस्ति यन्त्रणा
धनं हि यद्यन्मम विप्रकारणात्।
भवत्सु सम्यक्प्रतिपादनेन त
न्मयार्जितं प्रीतियशस्करं भवेत्।।2.32.42।।

तत स्सभार्य स्त्रिजटो महामुनि
र्गवामनीकं प्रतिगृह्य मोदितः।
यशोबलप्रीतिसुखोपबृंहणी
स्तदाशिष: प्रत्यवदन्महात्मनः।।2.32.43।।

स चापि रामः प्रतिपूर्णमानसो
महद्धनं धर्मबलैरुपार्जितम्।
नियोजयामास सुहृज्जनेऽचिरा
द्यथार्हसम्मानवचः प्रचोदितः।।2.32.44।।

द्विज स्सुहृद्भृत्यजनोऽथवा तदा
दरिद्रभिक्षाचरणश्च योऽभवत्।
न तत्र कश्चिन्न बभूव तर्पितो
यथार्हसम्मानन दान सम्भ्रमैः।।2.32.46।।

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीय आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे द्वात्रिंशस्सर्गः।।

[Rama honours Suyajna with valuable gifts--distributes his wealth to dependents, brahmins and to sageTrijata.]

തതശ്ശാസന മാജ്ഞായ ഭ്രാതു ശ്ശുഭതരം പ്രിയമ്.
ഗത്വാ സ പ്രവിവേശാശു സുയജ്ഞസ്യ നിവേശനമ്৷৷2.32.1৷৷

Lakshmana having understood the very auspicious and welcome order (of Rama) immediately proceeded to the house of Suyajna.

തം വിപ്രമഗ്ന്യഗാരസ്ഥം വന്ദിത്വാ ലക്ഷ്മണോബ്രവീത്.
സഖേഭ്യാഗച്ഛ പശ്യ ത്വം വേശ്മ ദുഷ്കരകാരിണഃ৷৷2.32.2৷৷

Lakshmana paid homage to him who was in the fire-sanctuary, and said O friend, come and see the palace of Rama who is the accomplisher of all difficult tasks.

തതസ്സന്ധ്യാമുപാസ്യാശു ഗത്വാ സൌമിത്രിണാ സഹ.
ജുഷ്ടം തത്പ്രാവിശല്ലക്ഷ്മ്യാ രമ്യം രാമനിവേശനമ്৷৷2.32.3৷৷

After performing the twilight prayers, Suyajna along with Lakshmana went straight away and entered the beautiful and prosperous palace of Rama.

തമാഗതം വേദവിദം പ്രാഞ്ജലിസ്സീതയാ സഹ.
സുയജ്ഞമഭിചക്രാമ രാഘവോഗ്നിമിവാര്ചിതമ്৷৷2.32.4৷৷

On the arrival of sage Suyajna well-versed in the Vedas, both Rama and Sita offered obeisance to him as to fire-god and circumambulated him.

ജാതരൂപമയൈര്മുഖ്യൈരങ്ഗദൈഃ കുണ്ഡലൈഃ ശുഭൈഃ.
സഹേമസൂത്രൈര്മണിഭിഃ കേയൂരൈര്വലയൈരപി৷৷2.32.5৷৷

അന്യൈശ്ച രത്നൈര്ബഹുഭിഃ കാകുത്സ്ഥഃ പ്രത്യപൂജയത്.
സുയജ്ഞം സ തദോവാച രാമസ്സീതാ പ്രചോദിതഃ৷৷2.32.6৷৷

Rama, scion of the Kakutstha dynasty, worshipped Suyajna with a collection of golden ornaments such as ear-rings, anklets, armlets, bracelets and many other ornaments of precious stones. Then urged by Sita, Rama said to him:

ഹാരം ച ഹേമസൂത്രം ച ഭാര്യായൈ സൌമ്യ ഹാരയ.
രശനാം ചാധുനാ സീതാ ദാതുമിച്ഛതി തേ സഖേ!৷৷2.32.7৷৷

O handsome friend! now Sita intends to give away to your wife her necklace, her golden chain and girdle. Could you accept them?

അങ്ഗദാനി വിചിത്രാണി കേയൂരാണി ശുഭാനി ച.
പ്രയച്ഛതി സഖേ! തുഭ്യം ഭാര്യായൈ ഗച്ഛതീ വനമ്৷৷2.32.8৷৷

Sita is departing for the forest and offers your wife her armlets, wonderful and elegant bracelets.

പര്യങ്കമഗ്യ്രാസ്തരണം നാനാരത്നവിഭൂഷിതമ്.
തമപീച്ഛതി വൈദേഹീ പ്രതിഷ്ഠാപയിതും ത്വയി৷৷2.32.9৷৷

Sita also wishes to give away a couch with an exquisite cover, encrusted with a variety of precious stones.

നാഗ ശ്ശത്രുഞ്ജയോ നാമ മാതുലോയം ദദൌ മമ.
തം തേ ഗജസഹസ്രേണ ദദാമി ദ്വിജസത്തമ!৷৷2.32.10৷৷

I am gifting you, O best among brahmins! a thousand elephants including Satrunjaya an elephant my maternal uncle had given me.

ഇത്യുക്തസ്സ ഹി രാമേണ സുയജ്ഞഃ പ്രതിഗൃഹൃയതത്.
രാമലക്ഷ്മണസീതാനാം പ്രയുയോജാശിഷ ശ്ശുഭാഃ৷৷2.32.11৷৷

Thus addressed by Rama, Suyajna accepted the gifts and conferred auspicious blessings on Rama, Lakshmana and Sita.

അഥ ഭ്രാതരമവ്യഗ്രം പ്രിയം രാമഃ പ്രിയംവദഃ.
സൌമിത്രിം തമുവാചേദം ബ്രഹ്മേവ ത്രിദശേശ്വരമ്৷৷2.32.12৷৷

Sweet-tongued Rama calmly said to his brother (Lakshmana) like Brahma
addressing Indra:

അഗസ്ത്യം കൌശികം ചൈവ താവുഭൌ ബ്രാഹ്മണോത്തമൌ.
അര്ചയാഹൂയ സൌമിത്രേ! രത്നൈസ്സസ്യമിവാമ്ബുഭിഃ৷৷2.32.13৷৷

O Lakshmana! invite Agastya and Kausika, the two celebrated brahmins, and bestow on them with reverence plenty of precious gems like showers of rain on standing crops.

തര്പയസ്വ മഹാബാഹോ! ഗോസഹസ്രൈശ്ച മാനദ!.
സുവര്ണൈ രജതൈശ്ചൈവ മണിഭിശ്ച മഹാധനൈഃ৷৷2.32.14৷৷

Satisfy them, O highly-armed Lakshmana, O bestower of honour! with a thousand cows, gold, silver and with the great wealth of gems.

കൌസല്യാം ച യ ആശീര്ഭിര്ഭക്തഃ പര്യുപതിഷ്ഠതി.
ആചാര്യസ്തൈത്തിരീയാണാമഭിരൂപശ്ച വേദവിത്৷৷2.32.15৷৷

തസ്യ യാനം ച ദാസീശ്ച സൌമിത്രേ! സമ്പ്രദാപയ.
കൌശേയാനി ച വസ്ത്രാണി യാവത്തുഷ്യതി സ ദ്വിജഃ৷৷2.32.16৷৷

O Lakshmana, give away chariots, maid-servants, silk clothes to learned brahmins of Taittiriya branch and well-versed in the Vedas, to agreeable and faithful brahmins attending on Kausalya with their blessings till they are fully satisfied.

സൂതശ്ചിത്രരഥശ്ചാര്യ സചിവസ്സുചിരോഷിതഃ.
തോഷയൈനം മഹാര്ഹൈശ്ച രത്നൈര്വസ്ത്രൈര്ധനൈസ്തഥാ৷৷2.32.17৷৷

പശുകാഭിശ്ച സര്വാഭിര്ഗവാം ദശശതേന ച.

Noble counsellor (of our father) and charioteer Chitraratha has been in our service for many years. Gratify him with invaluable jewels, clothes, wealth, with young female calves and a thousand cows.

യേ ചേമേ കഠകാലാപാ ബഹവോ ദണ്ഡമാണവാഃ৷৷2.32.18৷৷

നിത്യസ്വാധ്യായശീലത്വാന്നാന്യത്കുര്വന്തി കിഞ്ചന.
അലസാ സ്വാദുകാമാശ്ച മഹതാം ചാപി സമ്മതാഃ৷৷2.32.19৷৷

തേഷാമശീതിയാനാനി രത്നപൂര്ണാനി ദാപയ.
ശാലിവാഹസഹസ്രം ച ദ്വേ ശതേ ഭദ്രകാം സ്തഥാ৷৷2.32.20৷৷

വ്യഞ്ജനാര്ഥം ച സൌമിത്രേ! ഗോസഹസ്രമുപാകുരു.

O Lakshmana! many brahmacharis with a staff (as a mark of religious authority) well-versed in Katha and Kalapa portions of the Vedas engaged daily in the study of the Vedas and nothing else. Not active otherwise, they are fond of delicious food and are respected even by great people. Give them eighty carts filled with gems, a thousand bulls capable of carrying paddy, and two hundred oxen capable of ploughing land and a thousand cows for preparing food (with milk products).

മേഖലീനാം മഹാസങ്ഘഃ കൌസല്യാം സമുപസ്ഥിതഃ৷৷2.32.21৷৷
തേഷാം സഹസ്രം സൌമിത്രേ! പ്രത്യേകം സമ്പ്രദാപയ.

Give each of the large number of brahmacharis wearing girdles and working under Kausalya a thousand (cows or gold coins), O Lakshmana!

അമ്ബാ യഥാ ച സാ നന്ദേത്കൌസല്യാ മമ ദക്ഷിണാമ്৷৷2.32.22৷৷
തഥാ ദ്വിജാതീസ്താ ന്സര്വാന് ലക്ഷ്മണാര്ചയ സര്വശഃ.

You should, O Lakshmana! treat all those brahmins in such a way that my mother shall be pleased on seeing my respectful offerings.

തത സ്സപുരുഷവ്യാഘ്രസ്തദ്ധനം ലക്ഷ്മണഃ സ്വയമ്৷৷2.32.23৷৷
യഥോക്തം ബ്രാഹ്മണേന്ദ്രാണാംമദദാദ്ധനദോ യഥാ.

Thereupon Lakshmana, a tiger among men, personally distributed like Kubera, gifts of riches to all those Indras among brahmins (best of brahmins) in accordance with the instructions of Rama.

അഥാബ്രവീദ്ബാഷ്പകലാംസ്തിഷ്ഠതശ്ചോപജീവിനഃ৷৷2.32.24৷৷
സമ്പ്രദായബഹുദ്രവ്യമേകൈകസ്യോപജീവനമ്.

Rama then bestowed abundant wealth on each of the dependents as they stood with their throats choked with tears, saying:

ലക്ഷ്മണസ്യ ച യദ്വേശ്മ ഗൃഹം ച യദിദം മമ৷৷2.32.25৷৷
അശൂന്യം കാര്യമേകൈകം യാവദാഗമനം മമ.

Till I come back, guard each of the palaces of Lakshmana and mine and ensure that they are not left unattended.

ഇത്യുക്ത്വാ ദുഃഖിതം സര്വം ജനം തമുപജീവിനമ്৷৷2.32.26৷৷
ഉവാചേദം ധനാധ്യക്ഷം ധനമാനീയതാമിതി.

Having spoken thus to all dependents who were overcome with grief, Rama ordered the treasury officer to bring the entire treasure.

തതോസ്യ ധനമാജഹ്രുസ്സര്വമേവോപജീവിനഃ৷৷2.32.27৷৷
സ രാശിസ്സുമഹാംസ്തത്ര ദര്ശനീയോ ഹ്യദൃശ്യത.

When all the dependents fetched the entire wealth of Rama, they were pleased to see the great heap of wealth.

തതസ്സപുരുഷവ്യാഘ്ര സ്തദ്ധനം സഹലക്ഷ്മണഃ৷৷2.32.28৷৷
ദ്വിജേഭ്യോ ബാലവൃദ്ധേഭ്യഃ കൃപണേഭ്യോഹ്യദാപയത്.

Rama, best among men, got the entire wealth distributed among indigent brahmins, and young and old alike with the help of Lakshmana.

തത്രാസീത്പിങ്ഗലോ ഗാര്ഗ്യസ്ത്രിജടോ നാമ വൈ ദ്വിജഃ৷৷2.32.29৷৷
ക്ഷതവൃത്തിര്വനേ നിത്യം ഫാലകുദ്ദാലലാങ്ഗലീ.

A brahmin by name, Trijata, a descendant of sage Garga and of reddish-brown colour used to live in that region earning his livelihood in the forest by digging the earth with an iron-spade and a plough.

തം വൃദ്ധം തരുണീ ഭാര്യാ ബാലാനാദായ ദാരകാന്৷৷2.32.30৷৷
അബ്രവീദ്ബാഹ്മണം വാക്യം ദാരിദ്ര്യേണാഭിപീഡിതാ.

His young wife, highly distressed due to poverty, keeping her young sons before her said to the aged brahmin:

അപാസ്യ ഫാലം കുദ്ദാലം കുരുഷ്വ വചനം മമ৷৷2.32.31৷৷
രാമം ദര്ശയ ധര്മജ്ഞം യദി കിഞ്ചിദവാപ്സ്യസി.

Listen to me! throw away this iron-spade. Go and see the righteous Rama.You may obtain something.

സ ഭാര്യാവചനം ശ്രുത്വാ ശാടീമാച്ഛാദ്യ ദുശ്ഛദാമ്৷৷2.32.32৷৷
സ പ്രാതിഷ്ഠത പന്ഥാനം യത്ര രാമനിവേശനമ്.

At the words of his wife, Trijata took the path to Rama's palace, having wrapped himself with a torn upper garment .

ഭൃഗ്വങ്ഗിരസമം ദീപ്ത്യാ ത്രിജടം ജനസംസദി৷৷2.32.33৷৷
ആപഞ്ചമായാഃ കക്ഷ്യായാഃ നൈനം കശ്ചിദവാരയത്.

No one in the crowd stopped Tirjata until he reached the fifth courtyard as he looked like Bhrigu and Angirasa in brilliance.

സ രാജപുത്രമാസാദ്യ ത്രിജടോ വാക്യമബ്രവീത്৷৷2.32.34৷৷

നിര്ധനോ ബഹുപുത്രോസ്മി രാജപുത്ര! മഹായശഃ!.
ഉഞ്ഛവൃത്തിര്വനേ നിത്യം പ്രത്യവേക്ഷസ്വ മാമിതി৷৷2.32.35৷৷

Trijata approached Rama and said O illustrious prince! I am a destitute and have many children. I am living in the forest by collecting left-over grains. Look at me.

തമുവാച തതോ രാമ: പരിഹാസ സമന്വിതമ്.
ഗവാം സഹസ്രമപ്യേകം ന നു വിശ്രാണിതം മയാ৷৷2.32.36৷৷

പരിക്ഷിപസി ദണ്ഡേന യാവത്താവദവാപ്സ്യസി.

Rama jokingly replied to him, I have not yet gifted one thousand cows. Throw your staff and the cows on the space your staff covers will be yours.

സ ശാടീം ത്വരിതഃ കട്യാം സമ്ഭ്രാന്തഃ പരിവേഷ്ട്യ താമ്৷৷2.32.37৷৷
ആവിദ്ധ്യ ദണ്ഡം ചിക്ഷേപ സര്വപ്രാണേന വേഗിതഃ.

Bewildered Trijata swiftly tightened up his upper garment around his waist, set the direction for his staff and hurled it with all his might.

സ തീര്ത്വാ സരയൂപാരം ദണ്ഡസ്തസ്യ കരാച്ച്യുതഃ৷৷2.32.38৷৷
ഗോവ്രജേ ബഹുസാഹസ്രേ പപാതോക്ഷണസന്നിധൌ.

The staff he hurled crossed the bank of the river Sarayu and fell near a bull in the midst of a thousands cows.

തം പരിഷ്വജ്യ ധര്മാത്മാ ആതസ്മാത്സരയൂതടാത്৷৷2.32.39৷৷
ആനയാമാസ താ ഗോപൈ സ്ത്രിജടായാശ്രമം പ്രതി.

The virtuous Rama embraced Trijata, and despatched all the cattle extending up to the bank of Sarayu to his hermitage.

ഉവാച സ തതോ രാമസ്തം ഗാര്ഗ്യമഭിസാന്ത്വയന്.
മന്യുര്ന ഖലു കര്തവ്യഃ പരിഹാസോ ഹ്യയം മമ৷৷2.32.40৷৷

Afterwards Rama sought to placate Trijata, that descendant of Ganga, saying: This was a joke. Do not be angry.

ഇദം ഹി തേജസ്തവ യദ്ദുരത്യയം
തദേവ ജിജ്ഞാസിതുമിച്ഛതാ മയാ.
ഇമം ഭവാനര്ഥമഭി പ്രചോദിതോ
വൃണീഷ്വ കിം ചേദപരം വ്യവസ്യതി৷৷2.32.41৷৷

Your power is unsurpassable and to ascertain this, I incited you to do this act. If
there is anything else, ask for it.

ബ്രവീമി സത്യേന നതേസ്തി യന്ത്രണാ
ധനം ഹി യദ്യന്മമ വിപ്രകാരണാത്.
ഭവത്സു സമ്യക്പ്രതിപാദനേന ത-
ന്മയാര്ജിതം പ്രീതിയശസ്കരം ഭവേത്৷৷2.32.42৷৷

Truly speaking, there is no limit to seeking wealth. My wealth is specifically meant for brahmins. By distributing all the wealth earned by me, I get pleasure and renown.

തത സ്സഭാര്യ സ്ത്രിജടോ മഹാമുനി-
ര്ഗവാമനീകം പ്രതിഗൃഹ്യ മോദിതഃ.
യശോബലപ്രീതിസുഖോപബൃംഹണീ-
സ്തദാശിഷ: പ്രത്യവദന്മഹാത്മനഃ৷৷2.32.43৷৷

Thereafter that great sage Trijata along with his wife, immensely happy to receive multitudes of cows, pronounced blessings on the magnanimous Rama for glory, power, pleasure and prosperity.

സ ചാപി രാമഃ പ്രതിപൂര്ണമാനസോ
മഹദ്ധനം ധര്മബലൈരുപാര്ജിതമ്.
നിയോജയാമാസ സുഹൃജ്ജനേചിരാ-
ദ്യഥാര്ഹസമ്മാനവചഃ പ്രചോദിതഃ৷৷2.32.44৷৷

Prompted by the deserving words of acclaim from his friends, Rama distributed with joy and without delay the entire wealth earned by him through dharma.

ദ്വിജ സ്സുഹൃദ്ഭൃത്യജനോഥവാ തദാ
ദരിദ്രഭിക്ഷാചരണശ്ച യോഭവത്.
ന തത്ര കശ്ചിന്ന ബഭൂവ തര്പിതോ
യഥാര്ഹസമ്മാനന ദാന സമ്ഭ്രമൈഃ৷৷2.32.46৷৷

Thus there was none among those brahmins, attendants, poor people, and beggars, who was not satisfied with the honour (received) or with the charity.

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ അയോധ്യാകാണ്ഡേ ദ്വാത്രിംശസ്സര്ഗഃ৷৷

Thus ends the thirtysecond sarga of Ayodhyakanda of the holy Ramayana, the first
epic composed by sage Valmiki.