Valmiki Ramayana, Ayodhyakanda, Sarga 30. Rama agrees to take Seetha to the forest.

 

[Rama consents to take Sita to the forest--instructs her to distribute their precious possessions on the eve of their departure]

सान्त्व्यमाना तु रामेण मैथिली जनकात्मजा।
वनवासनिमित्ताय भर्तारमिदमब्रवीत्।।2.30.1।।

सा तमुत्तमसंविग्ना सीता विपुलवक्षसम्।
प्रणयाच्चाभिमानाच्च परिचिक्षेप राघवम्।।2.30.2।।

किं त्वाऽमन्यत वैदेहः पिता मे मिथिलाधिपः।
राम जामातरं प्राप्य स्त्रियं पुरुषविग्रहम्।।2.30.3।।

अनृतं बत लोकोऽयमज्ञानाद्यदि वक्ष्यति।
तेजो नास्ति परं रामे तपतीव दिवाकरे।।2.30.4।।

किं हि कृत्वा विषण्णस्त्वं कुतो वा भयमस्ति ते।
यत्परित्यक्तुकामस्त्वं मामनन्यपरायणाम्।।2.30.5।।

द्युमत्सेनसुतं वीर सत्यवन्तमनुव्रताम्।
सावित्रीमिव मां विद्धि त्वमात्मवशवर्तिनीम्।।2.30.6।।

न त्वहं मनसाऽप्यन्यं द्रष्टाऽस्मि त्वदृतेऽनघ।
त्वया राघव गच्छेयं यथाऽन्या कुलपांसिनी।।2.30.7।।

स्वयं तु भार्यां कौमारीं चिरमध्युषितां सतीम्।
शैलूष इव मां राम परेभ्यो दातुमिच्छसि।।2.30.8।।

यस्य पथ्यं च रामाऽत्थ यस्य चार्थेऽवरुध्यसे।
त्वं तस्य भव वश्यश्च विधेयश्च सदाऽनघ।।2.30.9।।

स मामनादाय वनं न त्वं प्रस्थातुमर्हसि।
तपो वा यदि वाऽरण्यं स्वर्गो वा स्यात्सह मे त्वया।।2.30.10।।

न च मे भविता तत्र कश्चित्पथि परिश्रमः।
पृष्ठतस्तव गच्छन्त्या विहारशयनेष्विव।।2.30.11।।

कुशकाशशरेषीका ये च कण्टकिनो द्रुमाः।
तूलाजिनसमस्पर्शा मार्गे मम सह त्वया।।2.30.12।।

महावातसमुद्धूतं यन्मामपकरिष्यति।
रजो रमण तन्मन्ये परार्थ्यमिव चन्दनम्।।2.30.13।।

शाद्वलेषु यथा शिश्ये वनान्ते वनगोचर।
कुथास्तरणतल्पेषु किं स्यात्सुखतरं ततः।।2.30.14।।

पत्रं मूलं फलं यत्त्वमल्पं वा यदि वा बहु।
दास्यसि स्वयमाहृत्य तन्मेऽमृतरसोपमम्।।2.30.15।।

न मातुर्न पितुस्तत्र स्मरिष्यामि न वेश्मनः।
आर्तवान्युपभुञ्जाना पुष्पाणि च फलानि च।।2.30.16।।

न च तत्र ततः किञ्चिद्द्रष्टुमर्हसि विप्रियम्।
मत्कृते न च ते शोको न भविष्यामि दुर्भरा।।2.30.17।।

य स्त्वया सह स स्वर्गो निरयो यस्त्वया विना।
इति जानन्परां प्रीतिं गच्छ राम मया सह।।2.30.18।।

अथ मामेवमव्यग्रां वनं नैव नयिष्यति।
विषमद्यैव पास्यामि मा विशं द्विषतां गमम्।।2.30.19।।

पश्चादपि हि दुःखेन मम नैवास्ति जीवितम्।
उज्झितायास्त्वया नाथ तदैव मरणं वरम्।।2.30.20।।

इमं हि सहितुं शोकं मुहूर्तमपि नोत्सहे।
किं पुनर्दशवर्षाणि त्रीणि चैकं च दुःखिता।।2.30.21।।

इति सा शोकसन्तप्ता विलप्य करुणं बहु।
चुक्रोश पतिमायस्ता भृशमालिङ्ग्य सस्वरम्।।2.30.22।।

सा विद्धा बहुभिर्वाक्यैर्दिग्धैरिव गजाङ्गना।
चिरसन्नियतं बाष्पं मुमोचाग्निमिवारणिः।।2.30.23।।

तस्या स्फटिकसङ्काशं वारि सन्तापसम्भवम्।
नेत्राभ्यां परिसुस्राव पङ्कजाभ्यामिवोदकम्।।2.30.24।।

तच्चैवामलचन्द्राभं मुखमायतलोचनम्।
पर्यशुष्यत बाष्पेण जलोद्धृतमिवाम्बुजम्।।2.30.25।।

तां परिष्वज्य बाहुभ्यां विसंज्ञामिव दुःखिताम्।
उवाच वचनं रामः परिविश्वासयंस्तदा।।2.30.26।।

न देवि तव दुःखेन स्वर्गमप्यभिरोचये।
न हि मेऽस्ति भयं किञ्चित्स्वयम्भोरिव सर्वतः।।2.30.27।।

तव सर्वमभिप्रायमविज्ञाय शुभानने।
वासं न रोचयेऽरण्ये शक्तिमानपि रक्षणे।।2.30.28।।

यत्सृष्टाऽसि मया सार्धं वनवासाय मैथिलि।
न विहातुं मया शक्या कीर्तिरात्मवता यथा।।2.30.29।।

धर्मस्तु गजनासोरु सद्भिराचरितः पुरा।
तं चाहमनुवर्तेऽद्य यथा सूर्यं सुवर्चला।।2.30.30।।

न खल्वहं न गच्छेयं वनं जनकनन्दिनि।
वचनं तन्नयति मां पितु स्सत्योपबृंहितम्।।2.30.31।।

एष धर्मस्तु सुश्रोणि पितुर्मातुश्च वश्यता।
अतश्च तं व्यतिक्रम्य नाहं जीवितुमुत्सहे।।2.30.32।।

अस्वाधीनं कथं दैवं प्रकारैरभिराध्यते।
स्वाधीनं समतिक्रम्य मातरं पितरं गुरुम्।।2.30.33।।

यत्त्रयं तत्त्रयो लोकाः पवित्रं तत्समं भुवि।
नान्यदस्ति शुभापाङ्गे तेनेदमभिराध्यते।।2.30.34।।

न सत्यं दानमानौ वा न यज्ञाश्चाप्तदक्षिणाः।
तथा बलकरा स्सीते यथा सेवा पितुर्हिता।।2.30.35।।

स्वर्गो धनं वा धान्यं वा विद्याः पुत्रास्सुखानि च।
गुरुवृत्त्यनुरोधेन न किञ्चिदपि दुर्लभम्।।2.30.36।।

देवगन्धर्वगोलोकान्ब्रह्मलोकां स्तथाऽपरान्।
प्राप्नुवन्ति महात्मानो मातापितृपरायणाः।।2.30.37।।

स मां पिता यथा शास्ति सत्यधर्मपथे स्थितः।
तथा वर्तितुमिच्छामि स हि धर्मस्सनातनः।।2.30.38।।

मम सन्ना मतिस्सीते त्वां नेतुं दण्डकावनम्।
वसिष्यामीति सा त्वं मामनुयातुं सुनिश्चिता।।2.30.39।।

सा हि सृष्टाऽनवद्याङ्गि वनाय मदिरेक्षणे।
अनुगच्छस्व मां भीरु सहधर्मचरी भव।।2.30.40।।

सर्वथा सदृशं सीते मम स्वस्य कुलस्य च।
व्यवसायमनुक्रान्ता कान्ते त्वमतिशोभनम्।।2.30.41।।

आरभस्व शुभश्रोणि वनवासक्षमाः क्रियाः।
नेदानीं त्वदृते सीते स्वर्गोऽपि मम रोचते।।2.30.42।।

ब्राह्मणेभ्यश्च रत्नानि भिक्षुकेभ्यश्च भोजनम्।
देहि चाशंसमानेभ्य स्सन्त्वरस्व च मा चिरम्।।2.30.43।।

भूषणानि महार्हाणि वरवस्त्राणि यानि च।
रमणीयाश्च ये केचित्क्रीडार्थाश्चाप्युपस्कराः।।2.30.44।।

शयनीयानि यानानि मम चान्यानि यानि च।
देहि स्वभृत्यवर्गस्य ब्राह्मणानामनन्तरम्।।2.30.45।।

अनुकूलं तु सा भर्तुर्ज्ञात्वा गमनमात्मनः।
क्षिप्रं प्रमुदिता देवी दातुमेवोपचक्रमे।।2.30.46।।

ततः प्रहृष्टा प्रतिपूर्णमानसा
यशश्विनी भर्तुरवेक्ष्य भाषितम्।
धनानि रत्नानि च दातुमङ्गना
प्रचक्रमे धर्मभृतां मनस्स्विनी।।2.30.47।।

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीय आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे त्रिंशस्सर्गः।।

[Rama consents to take Sita to the forest--instructs her to distribute their precious possessions on the eve of their departure]

സാന്ത്വ്യമാനാ തു രാമേണ മൈഥിലീ ജനകാത്മജാ.
വനവാസനിമിത്തായ ഭര്താരമിദമബ്രവീത്৷৷2.30.1৷৷

In response to Rama's consolation with regard to her stay in the forest, the daughter of Janaka, Maithili (Sita) said:

സാ തമുത്തമസംവിഗ്നാ സീതാ വിപുലവക്ഷസമ്.
പ്രണയാച്ചാഭിമാനാച്ച പരിചിക്ഷേപ രാഘവമ്৷৷2.30.2৷৷

Sita agitated over a supreme cause upbraided the broad-chested scion of the Raghu race out of love and injured self-respect.

കിം ത്വാമന്യത വൈദേഹഃ പിതാ മേ മിഥിലാധിപഃ.
രാമ! ജാമാതരം പ്രാപ്യ സ്ത്രിയം പുരുഷവിഗ്രഹമ്৷৷2.30.3৷৷

O Rama! while accepting you as son-in-law did my father, king of Mithila and lord of Videha ever think that you are a woman in the guise of a man?

അനൃതം ബത ലോകോയമജ്ഞാനാദ്യദി വക്ഷ്യതി.
തേജോ നാസ്തി പരം രാമേ തപതീവ ദിവാകരേ৷৷2.30.4৷৷

Alas! that will be a falschood if people out of ignorance say that there is no supreme splendour in Rama like the shining Sun.

കിം ഹി കൃത്വാ വിഷണ്ണസ്ത്വം കുതോ വാ ഭയമസ്തി തേ.
യത്പരിത്യക്തുകാമസ്ത്വം മാമനന്യപരായണാമ്৷৷2.30.5৷৷

What may be the cause for your fear and depression behind your desire to desert one who is so exclusively devoted to you?

ദ്യുമത്സേനസുതം വീര! സത്യവന്തമനുവ്രതാമ്.
സാവിത്രീമിവ മാം വിദ്ധി ത്വമാത്മവശവര്തിനീമ്৷৷2.30.6৷৷

Know, O valiant one, that by remaining subordinate to you, I am as faithful to you as Savitri was to her husband, Satyavanta, son of Dyumatsena.

ന ത്വഹം മനസാപ്യന്യം ദ്രഷ്ടാസ്മി ത്വദൃതേനഘ!.
ത്വയാ രാഘവ! ഗച്ഛേയം യഥാന്യാ കുലപാംസിനീ৷৷2.30.7৷৷

O sinless son of the Raghus I am not like other women who bring disgreace to the family. I have not looked at any one except you, even with my mind's eye. I will go (to the forest) along with you.

സ്വയം തു ഭാര്യാം കൌമാരീം ചിരമധ്യുഷിതാം സതീമ്.
ശൈലൂഷ ഇവ മാം രാമ! പരേഭ്യോ ദാതുമിച്ഛസി৷৷2.30.8৷৷

I have been living with you for a long time, O Rama! I am young and chaste. Why do you, like an actor, wish to hand me over to others.

യസ്യ പഥ്യം ച രാമാത്ഥ യസ്യ ചാര്ഥേവരുധ്യസേ.

ത്വം തസ്യ ഭവ വശ്യശ്ച വിധേയശ്ച സദാനഘ!৷৷2.30.9৷৷

You, O sinless Rama, may become subservient and obedient to them about whose wellfare you are speaking of and on account of whom you are preventing me to go (along with you).

സ മാമനാദായ വനം ന ത്വം പ്രസ്ഥാതുമര്ഹസി.
തപോ വാ യദി വാരണ്യം സ്വര്ഗോ വാ സ്യാത്സഹ മേ ത്വയാ৷৷2.30.10৷৷

You should not depart for the forest without taking me. Be it for penance or for the forest or for heaven, I wish to be with you.

ന ച മേ ഭവിതാ തത്ര കശ്ചിത്പഥി പരിശ്രമഃ.
പൃഷ്ഠതസ്തവ ഗച്ഛന്ത്യാ വിഹാരശയനേഷ്വിവ৷৷2.30.11৷৷

While following you, I will feel no fatigue there on the way as if I am going on a pleasure-stroll or in a comfortable couch.

കുശകാശശരേഷീകാ യേ ച കണ്ടകിനോ ദ്രുമാഃ.
തൂലാജിനസമസ്പര്ശാ മാര്ഗേ മമ സഹ ത്വയാ৷৷2.30.12৷৷

The white reeds, the kusha, the sara and the ishika grasses and thorny trees on the way will feel as soft as cotton or as the skin of a black antelope.

മഹാവാതസമുദ്ധൂതം യന്മാമപകരിഷ്യതി.
രജോ രമണ! തന്മന്യേ പരാര്ഥ്യമിവ ചന്ദനമ്৷৷2.30.13৷৷

I shall regard, O charming Rama, the harmful dust raised by the stormy wind and settled on me as the most excellent sandal powder.

ശാദ്വലേഷു യഥാ ശിശ്യേ വനാന്തേ വനഗോചര!.
കുഥാസ്തരണതല്പേഷു കിം സ്യാത്സുഖതരം തതഃ৷৷2.30.14৷৷

O rover of the forest! I will feel happier when I sleep on the meadows (of tender green grass) on the outskirts of the forest than when I sleep on the couch spread with carpets.

പത്രം മൂലം ഫലം യത്ത്വമല്പം വാ യദി വാ ബഹു.
ദാസ്യസി സ്വയമാഹൃത്യ തന്മേമൃതരസോപമമ്৷৷2.30.15৷৷

Whatever leaves or roots or fruits you collect with your own hands for me little or much, they will be nectar to me.

ന മാതുര്ന പിതുസ്തത്ര സ്മരിഷ്യാമി ന വേശ്മനഃ.
ആര്തവാന്യുപഭുഞ്ജാനാ പുഷ്പാണി ച ഫലാനി ച৷৷2.30.16৷৷

Enjoying the seasonal flowers and fruits in the forest, I will not remember my mother or father or home.

ന ച തത്ര തതഃ കിഞ്ചിദ്ദ്രഷ്ടുമര്ഹസി വിപ്രിയമ്.
മത്കൃതേ ന ച തേ ശോകോ ന ഭവിഷ്യാമി ദുര്ഭരാ৷৷2.30.17৷৷

Therefore, you should not anticipate any problem from me in the forest. Neither shall I be burdensome to you nor shall I make you experience any sorrow on my account.

യ സ്ത്വയാ സഹ സ സ്വര്ഗോ നിരയോ യസ്ത്വയാ വിനാ.
ഇതി ജാനന്പരാം പ്രീതിം ഗച്ഛ രാമ! മയാ സഹ৷৷2.30.18৷৷

Wherever I be with you is heaven and without, hell. O Rama, recognise this truth, and derive great pleasure in my company.

അഥ മാമേവമവ്യഗ്രാം വനം നൈവ നയിഷ്യതി.
വിഷമദ്യൈവ പാസ്യാമി മാ വിശം ദ്വിഷതാം ഗമമ്৷৷2.30.19৷৷

If you do not take me to the forest without the least hesitation I shall consume poison right now, but not live under the control of enemies (at Ayodhya).

പശ്ചാദപി ഹി ദുഃഖേന മമ നൈവാസ്തി ജീവിതമ്.
ഉജ്ഝിതായാസ്ത്വയാ നാഥ! തദൈവ മരണം വരമ്৷৷2.30.20৷৷

If forsaken, O Lord! I shall not live a life of sorrow. Instant death is better (than abandoned existence).

ഇമം ഹി സഹിതും ശോകം മുഹൂര്തമപി നോത്സഹേ.
കിം പുനര്ദശവര്ഷാണി ത്രീണി ചൈകം ച ദുഃഖിതാ৷৷2.30.21৷৷

I cannot bear this grief even for a moment, what to speak of fourteen (ten and three
and one) years of grieving.

ഇതി സാ ശോകസന്തപ്താ വിലപ്യ കരുണം ബഹു.
ചുക്രോശ പതിമായസ്താ ഭൃശമാലിങ്ഗ്യ സസ്വരമ്৷৷2.30.22৷

Tormented with grief, Sita piteously and profusely lamented, and then exhausted, embraced her husband tightly and cried bitterly.

സാ വിദ്ധാ ബഹുഭിര്വാക്യൈര്ദിഗ്ധൈരിവ ഗജാങ്ഗനാ.
ചിരസന്നിയതം ബാഷ്പം മുമോചാഗ്നിമിവാരണിഃ৷৷2.30.23৷৷

Pierced by so many words (of objection from Rama), Sita felt like a cow-elephant penetrated by poison-smeared arrrows. And shed her long-suppressed tears like arani (a fire-kindling stick) kindling fire.

തസ്യാ സ്ഫടികസങ്കാശം വാരി സന്താപസമ്ഭവമ്.
നേത്രാഭ്യാം പരിസുസ്രാവ പങ്കജാഭ്യാമിവോദകമ്৷৷2.30.24৷৷

Crystal-like tears arising out of distress flowed from her eyes like water trickling from two lotuses.

തച്ചൈവാമലചന്ദ്രാഭം മുഖമായതലോചനമ്.
പര്യശുഷ്യത ബാഷ്പേണ ജലോദ്ധൃതമിവാമ്ബുജമ്৷৷2.30.25৷৷

Her face with large eyes assumed the brightness of an immaculate Moon and withered with tears like a lotus plucked out of water.

താം പരിഷ്വജ്യ ബാഹുഭ്യാം വിസംജ്ഞാമിവ ദുഃഖിതാമ്.
ഉവാച വചനം രാമഃ പരിവിശ്വാസയംസ്തദാ৷৷2.30.26৷৷

With his arms Rama embraced Sita who had almost fainted in grief. And in order to create confidence in her he said these words:

ന ദേവി! തവ ദുഃഖേന സ്വര്ഗമപ്യഭിരോചയേ.
ന ഹി മേസ്തി ഭയം കിഞ്ചിത്സ്വയമ്ഭോരിവ സര്വതഃ৷৷2.30.27৷৷

When you are in grief O Devi! I do not desire even heaven. Like the self-created Brahma, I have no fear for any one.

തവ സര്വമഭിപ്രായമവിജ്ഞായ ശുഭാനനേ!.
വാസം ന രോചയേരണ്യേ ശക്തിമാനപി രക്ഷണേ৷৷2.30.28৷৷

O Sita of auspicious countenance! even though I am capable of protecting you I did not like your stay in the forest as I did not know your intentions.

യത്സൃഷ്ടാസി മയാ സാര്ധം വനവാസായ മൈഥിലി!.
ന വിഹാതും മയാ ശക്യാ കീര്തിരാത്മവതാ യഥാ৷৷2.30.29৷৷

Since you, O daughter of Mithila, were born to go along with me to the forest, I cannot abandon you just as a self-respecting man cannot forsake his reputation.

ധര്മസ്തു ഗജനാസോരു! സദ്ഭിരാചരിതഃ പുരാ.
തം ചാഹമനുവര്തേദ്യ യഥാ സൂര്യം സുവര്ചലാ৷৷2.30.30৷৷

O one with (shapely) thighs like the trunk of an elephant! follow only the path of righteousness practised earlier by the virtuous as Suvarchala follows the Sun.

ന ഖല്വഹം ന ഗച്ഛേയം വനം ജനകനന്ദിനി!.
വചനം തന്നയതി മാം പിതു സ്സത്യോപബൃംഹിതമ്৷৷2.30.31৷৷

Not that I shall not go to the forest (go I must). My father's word nourished by truth is
leading me there, O daughter of Janaka!

ഏഷ ധര്മസ്തു സുശ്രോണി! പിതുര്മാതുശ്ച വശ്യതാ.
അതശ്ച തം വ്യതിക്രമ്യ നാഹം ജീവിതുമുത്സഹേ৷৷2.30.32৷৷

Obedience to parents is a righteous act. Therefore, O one with fair hips! I cannot live and disobey the word of truth.

അസ്വാധീനം കഥം ദൈവം പ്രകാരൈരഭിരാധ്യതേ.
സ്വാധീനം സമതിക്രമ്യ മാതരം പിതരം ഗുരുമ്৷৷2.30.33৷৷

Mother, father and preceptor are present before us. By overstepping them, how can we, in various ways, worship God who is beyond reach (not visible)?

യത്ത്രയം തത്ത്രയോ ലോകാഃ പവിത്രം തത്സമം ഭുവി.
നാന്യദസ്തി ശുഭാപാങ്ഗേ! തേനേദമഭിരാധ്യതേ৷৷2.30.34৷৷

Where these three(mother,father and preceptor) equal to the three worlds are, O one with loverly side-glances, there is none in this world as holy. Therefore, they are
to be worshipped.

ന സത്യം ദാനമാനൌ വാ ന യജ്ഞാശ്ചാപ്തദക്ഷിണാഃ.
തഥാ ബലകരാ സ്സീതേ! യഥാ സേവാ പിതുര്ഹിതാ৷৷2.30.35৷৷

Truth or munificence or homage or distribution of gifts to the revered ones or sacrifices, O Sita, are not considered as efficacious as service to father.

സ്വര്ഗോ ധനം വാ ധാന്യം വാ വിദ്യാഃ പുത്രാസ്സുഖാനി ച.
ഗുരുവൃത്ത്യനുരോധേന ന കിഞ്ചിദപി ദുര്ലഭമ്৷৷2.30.36৷৷

By fulfilling father's wish, nothing is difficult to achieve, whether it is heaven, or wealth, or foodgrains, or learning, or sons or other comforts.

ദേവഗന്ധര്വഗോലോകാന്ബ്രഹ്മലോകാം സ്തഥാപരാന്.
പ്രാപ്നുവന്തി മഹാത്മാനോ മാതാപിതൃപരായണാഃ৷৷2.30.37৷৷

Great men who are devoted to the service of their parents attain the world of the gods, of gandharvas, of cows, of Visnu, of Brahma and other worlds.

സ മാം പിതാ യഥാ ശാസ്തി സത്യധര്മപഥേ സ്ഥിതഃ.
തഥാ വര്തിതുമിച്ഛാമി സ ഹി ധര്മസ്സനാതനഃ৷৷2.30.38৷৷

My father who follows the path of truth and dharma whatever be his commands, I wish to obey. He is, indeed, dharma eternal.

മമ സന്നാ മതിസ്സീതേ! ത്വാം നേതും ദണ്ഡകാവനമ്.
വസിഷ്യാമീതി സാ ത്വം മാമനുയാതും സുനിശ്ചിതാ৷৷2.30.39৷৷

O Sita, my discretion fails me in deciding whether to take you to Dandaka forest or not. You are, however, firmly determined to follow me, saying, you can live in the forest.

സാ ഹി സൃഷ്ടാനവദ്യാങ്ഗി വനായ മദിരേക്ഷണേ!.
അനുഗച്ഛസ്വ മാം ഭീരു! സഹധര്മചരീ ഭവ৷৷2.30.40৷৷

O one with fascinating eyes and exquisite beauty you were born to live in the forest. O gentle lady, assist me in carrying out my duties.

സര്വഥാ സദൃശം സീതേ! മമ സ്വസ്യ കുലസ്യ ച.
വ്യവസായമനുക്രാന്താ കാന്തേ! ത്വമതിശോഭനമ്৷৷2.30.41৷৷

You, O my lovely beloved Sita, have taken in the right time a highly dignified decision befitting in all ways your family, myself and yourself.

ആരഭസ്വ ശുഭശ്രോണി! വനവാസക്ഷമാഃ ക്രിയാഃ.

നേദാനീം ത്വദൃതേ സീതേ! സ്വര്ഗോപി മമ രോചതേ৷৷2.30.42৷৷

O Sita, begin right now all preparations necessary for residing in the forest. O one, with beautiful buttocks, without you even the very heaven does not please me.

ബ്രാഹ്മണേഭ്യശ്ച രത്നാനി ഭിക്ഷുകേഭ്യശ്ച ഭോജനമ്.
ദേഹി ചാശംസമാനേഭ്യ സ്സന്ത്വരസ്വ ച മാ ചിരമ്৷৷2.30.43৷৷

Give away your jewels to brahmins who need them and food to religious mendicants. Hurry up! Do not delay.

ഭൂഷണാനി മഹാര്ഹാണി വരവസ്ത്രാണി യാനി ച.
രമണീയാശ്ച യേ കേചിത്ക്രീഡാര്ഥാശ്ചാപ്യുപസ്കരാഃ৷৷2.30.44৷৷

ശയനീയാനി യാനാനി മമ ചാന്യാനി യാനി ച.
ദേഹി സ്വഭൃത്യവര്ഗസ്യ ബ്രാഹ്മണാനാമനന്തരമ്৷৷2.30.45৷৷

Distribute among your attendants highly valuable ornaments and excellent clothing, charming articles meant for (court) sport, my couches, chariots and all other things. Offer the rest to brahmins.

അനുകൂലം തു സാ ഭര്തുര്ജ്ഞാത്വാ ഗമനമാത്മനഃ.
ക്ഷിപ്രം പ്രമുദിതാ ദേവീ ദാതുമേവോപചക്രമേ৷৷2.30.46৷৷

Having come to know that her departure to the forest is acceptable to her husband, Sita, highly delighted, quickly got ready to give away (things).

തതഃ പ്രഹൃഷ്ടാ പ്രതിപൂര്ണമാനസാ
യശശ്വിനീ ഭര്തുരവേക്ഷ്യ ഭാഷിതമ്.
ധനാനി രത്നാനി ച ദാതുമങ്ഗനാ
പ്രചക്രമേ ധര്മഭൃതാം മനസ്സ്വിനീ৷৷2.30.47৷৷

Having heard her husband, the glorious and broad-minded Sita was delighted with her desires fulfiled. She made preparations to gift away her wealth including jewels to the virtuous.

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ അയോധ്യാകാണ്ഡേ ത്രിംശസ്സര്ഗഃ৷৷

Thus ends the thirtieth sarga of Ayodhyakanda of the holy Ramayana, the first epic composed by sage Valmiki.