Valmiki Ramayana, Ayodhyakanda, Sarga 29. Seetha's insistence on going to the forest with Rama.

 

[Sita insists on going with Rama]

एतत्तु वचनं श्रुत्वा सीता रामस्य दुःखिता।
प्रसक्ताश्रुमुखी मन्दमिदं वचनमब्रवीत्।।2.29.1।।

ये त्वया कीर्तिता दोषा वने वस्तव्यतां प्रति।
गुणानित्येव तान्विद्धि तव स्नेहपुरस्कृतान्।।2.29.2।।

मृगा स्सिंहा गजाश्चैव शार्दूला श्शरभास्तथा।
पक्षिण स्सृमराश्चैव ये चान्ये वनचारिणः।।2.29.3।।

अदृष्टपूर्वरूपत्वात्सर्वे ते तव राघव।
रूपं दृष्ट्वाऽपसर्पेयुर्भये सर्वे हि बिभ्यति।।2.29.4।।

त्वया च सह गन्तव्यं मया गुरुजनाज्ञया।
त्वद्वियोगेन मे राम त्यक्तव्यमिह जीवितम्।।2.29.5।।

न हि मां त्वत्समीपस्थामपि शक्नोतिराघव।
सुराणामीश्वर श्शक्रः प्रधर्षयितुमोजसा।।2.29.6।।

पतिहीना तु या नारी न सा शक्ष्यति जीवितुम्।
काममेवं विधं राम त्वया मम निदर्शितम्।।2.29.7।।

अथ चापि महाप्राज्ञ ब्राह्मणानां मया श्रुतम्।
पुरा पितृगृहे सत्यं वस्तव्यं किल मे वने।।2.29.8।।

लक्षणिभ्यो द्विजातिभ्य श्शृत्वाऽहं वचनं पुरा।
वनवासकृतोत्साहा नित्यमेव महाबल।।2.29.9।।

आदेशो वनवासस्य प्राप्तव्य स्स मया किल।
सा त्वया सह तत्राहं यास्यामि प्रिय नान्यथा।।2.29.10।।

कृतादेशा भविष्यामि गमिष्यामि सह त्वया।
कालश्चायं समुत्पन्न स्सत्यवाग्भवतु द्विजः।।2.29.11।।

वनवासेऽभिजानामि दुःखानि बहुथा किल।
प्राप्यन्ते नियतं वीर पुरुषैरकृतात्मभिः।।2.29.12।।

कन्यया च पितुर्गेहे वनवास श्शृतो मया।
भिक्षिण्या स्साधुवृत्ताया मम मातुरिहाग्रतः।।2.29.13।।

प्रसादितश्च वै पूर्वं त्वं मे बहुतिथं प्रभो।
गमनं वनवासस्य काङ्क्षितं हि सह त्वया।।2.29.14।।

कृतक्षणाऽहं भद्रं ते गमनं प्रति राघव।
वनवासस्य शूरस्य चर्या हि मम रोचते।।2.29.15।।

शुद्धात्मन्प्रेमभावाध्दि भविष्यामि विकल्मषा।
भर्तारमनुगच्छन्ती भर्ता हि मम दैवतम्।।2.29.16।।

प्रेत्यभावे हि कल्याण स्सङ्गमो मे सह त्वया।
श्रुतिर्हि श्रूयते पुण्या ब्राह्मणानां यशस्विनाम्।।2.29.17।।

इहलोके च पितृभिर्या स्त्री यस्य महामते।
अद्भिर्दत्ता स्वधर्मेण प्रेत्यभावेऽपि तस्य सा।।2.29.18।।

एवमस्मात्स्वकां नारीं सुवृत्तां हि पतिव्रताम्।
नाभिरोचयसे नेतुं त्वं मां केनेह हेतुना।।2.29.19।।

भक्तां पतिव्रतां दीनां मां समां सुखदुःखयोः।
नेतुमर्हसि काकुत्स्थ समान सुखदुःखिनीम्।।2.29.20।।

ययदि मां दुःखितामेवं वनं नेतुं न चेच्छसि।
विषमग्निं जलं वाऽहमास्थास्ये मृत्युकारणात्।।2.29.21।।

एवं बहुविधं तं सा याचते गमनं प्रति।
नानुमेने महाबाहुस्तां नेतुं विजनं वनम्।।2.29.22।।

एवमुक्ता तु सा चिन्तां मैथिली समुपागता।
स्नापयन्तीव गामुष्णैरश्रुभिर्नयनच्युतैः।।2.29.23।।

चिन्तयन्तीं तथा तां तु निवर्तयितुमात्मवान्।
ताम्रोष्ठीं स तदा सीतां काकुत्स्थो बह्वसान्त्वयत्।।2.29.24।।

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीय आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे एकोनत्रिंशस्सर्गः।।

[Sita insists on going with Rama]

ഏതത്തു വചനം ശ്രുത്വാ സീതാ രാമസ്യ ദുഃഖിതാ.
പ്രസക്താശ്രുമുഖീ മന്ദമിദം വചനമബ്രവീത്৷৷2.29.1৷৷

Having heard the words of Rama, thus spoke Sita in a faint voice in sadness, with tears flowing incessantly from her eyes:

യേ ത്വയാ കീര്തിതാ ദോഷാ വനേ വസ്തവ്യതാം പ്രതി.
ഗുണാനിത്യേവ താന്വിദ്ധി തവ സ്നേഹപുരസ്കൃതാന്৷৷2.29.2৷৷

Understand that the difficulties of forest life described by you will be turned into advantages if they are accompanied by your affection.

മൃഗാ സ്സിംഹാ ഗജാശ്ചൈവ ശാര്ദൂലാ ശ്ശരഭാസ്തഥാ.
പക്ഷിണ സ്സൃമരാശ്ചൈവ യേ ചാന്യേ വനചാരിണഃ৷৷2.29.3৷৷

അദൃഷ്ടപൂര്വരൂപത്വാത്സര്വേ തേ തവ രാഘവ!.
രൂപം ദൃഷ്ട്വാപസര്പേയുര്ഭയേ സര്വേ ഹി ബിഭ്യതി৷৷2.29.4৷৷

O scion of the Raghu race! antelopes, lions, elephants, tigers, sarabhas, birds, srimaras and other wild beasts wandering in the forest have not seen your beauty before. Now on seeing you, they will flee away. In fact, who will not be afraid of seeing an object of fear?.

ത്വയാ ച സഹ ഗന്തവ്യം മയാ ഗുരുജനാജ്ഞയാ.
ത്വദ്വിയോഗേന മേ രാമ! ത്യക്തവ്യമിഹ ജീവിതമ്৷৷2.29.5৷৷

In accordance with the command of the elders, I must accompany you to the forest. If I am separated from you, I will give up my life here itself.

ന ഹി മാം ത്വത്സമീപസ്ഥാമപി ശക്നോതിരാഘവ.
സുരാണാമീശ്വര ശ്ശക്രഃ പ്രധര്ഷയിതുമോജസാ৷৷2.29.6৷৷

If I am in your company, O Rama! even the lord of the gods, Indra with all his might will not be able to hurt me.

പതിഹീനാ തു യാ നാരീ ന സാ ശക്ഷ്യതി ജീവിതുമ്.
കാമമേവം വിധം രാമ! ത്വയാ മമ നിദര്ശിതമ്৷৷2.29.7৷৷

Your salutary instruction to me, O Rama, is 'A woman cannot live without her husband'. This truth is greatly applicable to me.

അഥ ചാപി മഹാപ്രാജ്ഞ! ബ്രാഹ്മണാനാം മയാ ശ്രുതമ്.
പുരാ പിതൃഗൃഹേ സത്യം വസ്തവ്യം കില മേ വനേ৷৷2.29.8৷৷

O highly sagacious Rama! I had also heard in my father's house long ago, from brahmins prophesing that some day I shall have certainly to dwell in the forest.

ലക്ഷണിഭ്യോ ദ്വിജാതിഭ്യ ശ്ശൃത്വാഹം വചനം പുരാ.
വനവാസകൃതോത്സാഹാ നിത്യമേവ മഹാബല!৷৷2.29.9৷৷

O mighty hero! ever since I heard the prophesies from the brahmin palmists I am yearning to dwell in the forest.

ആദേശോ വനവാസസ്യ പ്രാപ്തവ്യ സ്സ മയാ കില.
സാ ത്വയാ സഹ തത്രാഹം യാസ്യാമി പ്രിയ! നാന്യഥാ৷৷2.29.10৷৷

Therefore, O my beloved I must certainly obtain such a command to dwell in the forest. I must accompany you to the forest and it cannot be otherwise.

കൃതാദേശാ ഭവിഷ്യാമി ഗമിഷ്യാമി സഹ ത്വയാ.
കാലശ്ചായം സമുത്പന്ന സ്സത്യവാഗ്ഭവതു ദ്വിജഃ৷৷2.29.11৷৷

I will go with you, true to the prediction of the brahmin. That time has come and let his prediction come to pass.

വനവാസേഭിജാനാമി ദുഃഖാനി ബഹുഥാ കില.
പ്രാപ്യന്തേ നിയതം വീര! പുരുഷൈരകൃതാത്മഭിഃ৷৷2.29.12৷৷

I am aware, O valiant one, that there are hardships of every kind in forest life. But they befall those whose senses are not under their control.

കന്യയാ ച പിതുര്ഗേഹേ വനവാസ ശ്ശൃതോ മയാ.
ഭിക്ഷിണ്യാ സ്സാധുവൃത്തായാ മമ മാതുരിഹാഗ്രതഃ৷৷2.29.13৷৷

When I was young in my father's house, a holy female mendicant foretold in the presence of my mother that I would dwell in the forest (in this life).

പ്രസാദിതശ്ച വൈ പൂര്വം ത്വം മേ ബഹുതിഥം പ്രഭോ!.
ഗമനം വനവാസസ്യ കാങ്ക്ഷിതം ഹി സഹ ത്വയാ৷৷2.29.14৷৷

Pleased with my long entreaties in the past to dwell with you in the forest, O lord, you had granted my desire.

കൃതക്ഷണാഹം ഭദ്രം തേ ഗമനം പ്രതി രാഘവ.
വനവാസസ്യ ശൂരസ്യ ചര്യാ ഹി മമ രോചതേ৷৷2.29.15৷৷

Since then I have been counting time for this forest life. It pleases me to follow my valiant hero as he lives in the forest. Rama, prosperity to you!

ശുദ്ധാത്മന്പ്രേമഭാവാധ്ദി ഭവിഷ്യാമി വികല്മഷാ.
ഭര്താരമനുഗച്ഛന്തീ ഭര്താ ഹി മമ ദൈവതമ്৷৷2.29.16৷৷

O my pure-hearted one! by following my husband with love I shall become sinless, because my husband is my god.

പ്രേത്യഭാവേ ഹി കല്യാണ സ്സങ്ഗമോ മേ സഹ ത്വയാ.
ശ്രുതിര്ഹി ശ്രൂയതേ പുണ്യാ ബ്രാഹ്മണാനാം യശസ്വിനാമ്৷৷2.29.17৷৷

ഇഹലോകേ ച പിതൃഭിര്യാ സ്ത്രീ യസ്യ മഹാമതേ!.
അദ്ഭിര്ദത്താ സ്വധര്മേണ പ്രേത്യഭാവേപി തസ്യ സാ৷৷2.29.18৷৷

My union with you, O high-minded one, is auspicious even beyond death. A woman, given away by her parents in accordance with traditional offerings of water belongs to him even after death and lives with him. This is a statement from the Vedas quoted by famous brahmins.

ഏവമസ്മാത്സ്വകാം നാരീം സുവൃത്താം ഹി പതിവ്രതാമ്.
നാഭിരോചയസേ നേതും ത്വം മാം കേനേഹ ഹേതുനാ৷৷2.29.19৷৷

Why don't you want to take to the forest your own wife who is loyal and devoted, and is of good conduct.

ഭക്താം പതിവ്രതാം ദീനാം മാം സമാം സുഖദുഃഖയോഃ.
നേതുമര്ഹസി കാകുത്സ്ഥ! സമാന സുഖദുഃഖിനീമ്৷৷2.29.20৷৷

O Rama, I am faithful and devoted to you. I have equal disposition to happiness and sorrow. I equally share your prosperity and adversity. Therefore, you should take your wife (to the forest). In this time of distress.

യയദി മാം ദുഃഖിതാമേവം വനം നേതും ന ചേച്ഛസി.
വിഷമഗ്നിം ജലം വാഹമാസ്ഥാസ്യേ മൃത്യുകാരണാത്৷৷2.29.21৷৷

If you do not wish to take your wife in this time of distress to the forest I shall die by consuming poison or throwing myself into fire or drowning in water.

ഏവം ബഹുവിധം തം സാ യാചതേ ഗമനം പ്രതി.
നാനുമേനേ മഹാബാഹുസ്താം നേതും വിജനം വനമ്৷৷2.29.22৷৷

Despite Sita's pleadings with him in various ways the mighty-armed Rama would not consent to take her to the desolate forest.

ഏവമുക്താ തു സാ ചിന്താം മൈഥിലീ സമുപാഗതാ.
സ്നാപയന്തീവ ഗാമുഷ്ണൈരശ്രുഭിര്നയനച്യുതൈഃ৷৷2.29.23৷৷

Thus spoken to (prevented), Sita was filled with grief and cried, drenching the ground with warm tears that fell from her eyes.

ചിന്തയന്തീം തഥാ താം തു നിവര്തയിതുമാത്മവാന്.
താമ്രോഷ്ഠീം സ തദാ സീതാം കാകുത്സ്ഥോ ബഹ്വസാന്ത്വയത്৷৷2.29.24৷৷

That self-possessed scion of the Kakutstha dynasty consoled the copper-red-lipped Sita in several ways to dissuade her (from going to the forest).

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ അയോധ്യാകാണ്ഡേ ഏകോനത്രിംശസ്സര്ഗഃ৷৷

Thus ends the twentyninth sarga of Ayodhyakanda of the holy Ramayana, the first epic composed by sage Valmiki.