Valmiki Ramayana, Ayodhyakanda, Sarga 25. Kausalya performs benedictory rites for Rama and offers prayers to all gods to protect him.

 

[Kausalya performs benedictory rites for Rama and offers prayers to all gods to protect him Rama departs for the palace of Sita.]

साऽवनीय तमायासमुपस्पृश्य जलं शुचिः।
चकार माता रामस्य मङ्गलानि मनस्विनी।।2.25.1।।

न शक्यसे वारयितुं गच्छेदानीं रघूत्तम।
शीघ्रं च विनिवर्तस्व वर्तस्व च सतां क्रमे।।2.25.2।।

यं पालयसि धर्मं त्वं धृत्या च नियमेन च।
स वै राघवशार्दूल धर्मस्त्वामभिरक्षतु।।2.25.3।।

येभ्यः प्रणमसे पुत्र चैत्येष्वायतनेषु च।
ते च त्वामभिरक्षन्तु वने सह महर्षिभिः।।2.25.4।।

यानि दत्तानि तेऽस्त्राणि विश्वामित्रेण धीमता।
तानि त्वामभिरक्षन्तु गुणैस्समुदितं सदा।।2.25.5।।

पितृशुश्रूषया पुत्र मातृशुश्रूषया तथा।
सत्येन च महाबाहो चिरं जीवाभिरक्षितः।।2.25.6।।

समित्कुश पवित्राणि वेद्यश्चायतनानि च।
स्थण्डिलानि विचित्राणि शैला वृक्षाः क्षुपा ह्रदाः।।2.25.7।।

पतङ्गाः पन्नगास्सिंहास्त्वां रक्षन्तु नरोत्तम।

स्वस्तिसाध्याश्च विश्वे च मरुतश्च महर्षयः।
स्वस्ति धाता विधाता च स्वस्ति पूषा भगोऽर्यमा।।2.25.8।।

लोकपालाश्च ते सर्वे वासवप्रमुखास्तथा।

ऋतवश्चैव पक्षाश्च मासा स्संवत्सराः क्षपाः।।2.25.9।।
दिनानि च मुहूर्ताश्च स्वस्ति कुर्वन्तु ते सदा।

स्मृतिर्धृतिश्च धर्मश्च पातु त्वां पुत्र सर्वतः।।2.25.10।।

स्कन्दश्च भगवान्देव स्सोमश्च स बृहस्पतिः।
सप्तर्षयो नारदश्च ते त्वां रक्षन्तु सर्वतः।।2.25.11।।

याश्चापि सर्वतस्सिध्दा दिशश्च सदिगीश्वराः।
स्तुता मया वने तस्मिन्पान्तु त्वां पुत्र नित्यशः।।2.25.12।।

शैलास्सर्वे समुद्राश्च राजा वरुण एव च।
द्यौरन्तरिक्षं पृथिवी नद्यस्सर्वास्तथैव च।।2.25.13।।

नक्षत्राणि च सर्वाणि ग्रहाश्च सहदेवताः।
अहोरात्रे तथा सन्ध्ये पान्तु त्वां वनमाश्रितम्।।2.25.14।।

ऋतवश्चैव षट्पुण्या मासास्संवत्सरास्तथा।
कलाश्च काष्ठाश्च तथा तव शर्म दिशन्तु ते।।2.25.15।।

महावने विचरतो मुनिवेषस्य धीमतः।
तवादित्याश्च दैत्याश्च भवन्तु सुखदास्सदा।।2.25.16।।

राक्षसानां पिशाचानां रौद्राणां क्रूरकर्मणाम्।
क्रव्यादानां च सर्वेषां मा भूत्पुत्रक ते भयम्।।2.25.17।।

प्लवगा वृश्चिका दंशामशकाश्चैव कानने।
सरीसृपाश्च कीटाश्च मा भूवन्गहने तव।।2.25.18।।

महाद्विपाश्च सिंहाश्च व्याघ्रा ऋक्षाश्च दंष्ट्रिणः।
महिषा श्शृङ्गिणो रौद्रा न ते द्रुह्यन्तु पुत्रक।।2.25.19।।

नृमांसभोजना रौद्रा ये चान्ये सत्वजातयः।
मा च त्वां हिंसिषुः पुत्र मया संपूजितास्त्विह।।2.25.20।।

आगमास्ते शिवास्सन्तु सिध्यन्तु च पराक्रमाः।
सर्वसम्पत्तये राम स्वस्तिमान्गच्छ पुत्रक।।2.25.21।।

गुरुस्सोमश्च सूर्यश्च धनदोऽथ यमस्तथा।
पान्तु त्वामर्चिता राम दण्डकारण्यवासिनम्।।2.25.23।।

अग्निर्वायुस्तथा धूमो मन्त्राश्चर्षिमुखाच्च्युताः।
उपस्पर्शनकाले तु पान्तु त्वां रघुनन्दन।।2.25.24।।

सर्वलोकप्रभुर्ब्रह्मा भूतभर्ता तथर्षयः।
ये च शेषास्सुरास्ते त्वां रक्षन्तु वनवासिनम्।।2.25.25।।

इति माल्यैस्सुरगणान्गन्धैश्चापि यशस्विनी।
स्तुतिभिश्चानुरूपाभिरानर्चाऽयतलोचना।।2.25.26।।

ज्वलनं समुपादाय ब्राह्मणेन महात्मना।
हावयामास विधिना राममङ्गलकारणात्।।2.25.27।।

घृतं श्वेतानि माल्यानि समिधश्श्वेतसर्षपान्।
उपसम्पादयामास कौशल्या परमाङ्गना।।2.25.28।।

उपाध्याय स्सविधिना हुत्वा शान्तिमनामयम्।
हुतहव्यावशेषेण बाह्यं बलिमकल्पयत्।।2.25.29।।

मधु दध्यक्षतघृतैः स्वस्तिवाच्यद्विजांस्ततः।
वाचयामास रामस्य वनेस्वस्त्ययनक्रियाः।।2.25.30।।

ततस्तस्मै द्विजेन्द्राय राममाता यशस्विनी।
दक्षिणां प्रददौ काम्यां राघवं चेदमब्रवीत्।।2.25.31।।

यन्मङ्गलं सहस्राक्षे सर्वदेवनमस्कृते।
वृत्रनाशे समभवत्तत्ते भवतु मङ्गलम्।।2.25.32।।

यन्मङ्गलं सुपर्णस्य विनताऽकल्पयत्पुरा।
अमृतं प्रार्थयानस्य तत्ते भवतु मङ्गलम्।।2.25.33।।

अमृतोत्पादने दैत्यान् घ्नतो वज्रधरस्य यत्।
अदितिर्मङ्गलं प्रादात्तत्ते भवतु मङ्गलम्।।2.25.34।।

त्रीन्विक्रमान्प्रक्रमतो विष्णोरमिततेजसः।
यदासीन्मङ्गलं राम तत्ते भवतु मङ्गलम्।।2.25.35।।

ऋतवस्सागरा द्वीपा वेदा लोका दिशश्च ते।
मङ्गलानि महाबाहो दिशन्तु शुभमङ्गलाः।।2.25.36।।

इति पुत्रस्य शेषांश्च कृत्वा शिरसि भामिनी।
गन्धैश्चापि समालभ्य राममायतलोचना।।2.25.37।।

ओषधीं चापि सिद्धार्थां विशल्यकरणीं शुभाम्।
चकार रक्षां कौशल्या मन्त्रैरभिजजाप च।।2.25.38।।

उवाचातिप्रहृष्टेव सा दुःखवशवर्तिनी।
वाङ्ग्मात्रेण न भावेन वाचाऽसंसज्जमानया।।2.25.39।।

आनम्य मूर्ध्नि चाघ्राय परिष्वज्य यशस्विनी।
अवदत्पुत्र सिद्धार्थो गच्छ राम यथासुखम्।।2.25.40।।

अरोगं सर्वसिद्धार्थमयोध्यां पुनरागतम्।
पश्यामि त्वां सुखं वत्स सुस्थितं राजवर्त्मनि।।2.25.41।।

प्रणष्टदुःखसङ्कल्पा हर्षविद्योतितानना।
द्रक्ष्यामि त्वां वनात्प्राप्तं पूर्णचन्द्रमिवोदितम्।।2.25.42।।

भद्रासनगतं राम वनवासादिहागतम्।
द्रक्ष्यामि च पुनस्त्वां तु तीर्णवन्तं पितुर्वचः।।2.25.43।।

मङ्गलैरुपसपन्नो वनवासादिहागतः।
वध्वा मम च नित्यं त्वं कामान्संवर्ध याहि भोः।।2.25.44।।

मयाऽर्चिता देवगणाश्शिवादयो
महर्षयो भूतमहासुरोरगाः।
अभिप्रयातस्य वनं चिराय ते
हितानि काङ्क्षन्तु दिशश्च राघव।।2.25.45।।

इतीव साऽश्रुप्रतिपूर्णलोचना
समाप्य च स्वस्त्ययनं यथाविधि।
प्रदक्षिणं चैव चकार राघवं
पुनः पुनश्चापि निपीड्य सस्वजे।।2.25.46।।

तथा तु देव्या स कृतप्रदक्षिणो
निपीड्य मातुश्चरणौ पुनः पुनः।
जगाम सीतानिलयं महायशा
स्स राघवः प्रज्वलित स्स्वया श्रिया।।2.25.47।।

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीय आदिकाव्ये अयोध्याकाण्डे पञ्चविंशस्सर्गः।।

[Kausalya performs benedictory rites for Rama and offers prayers to all gods to protect him- Rama departs for the palace of Sita.]

സാവനീയ തമായാസമുപസ്പൃശ്യ ജലം ശുചിഃ.
ചകാര മാതാ രാമസ്യ മങ്ഗലാനി മനസ്വിനീ৷৷2.25.1৷৷

High-minded mother Kausalya, her anguish subdued, performed the sipping rite (achamana) and her self rendered pure, performed auspicious ceremonies for Rama.

ന ശക്യസേ വാരയിതും ഗച്ഛേദാനീം രഘൂത്തമ.
ശീഘ്രം ച വിനിവര്തസ്വ വര്തസ്വ ച സതാം ക്രമേ৷৷2.25.2৷৷

I am unable to dissuade you, O the best among the descendants of Raghus, from going into the forest. Go now and return soon. Follow in the footsteps of the virtuous.

യം പാലയസി ധര്മം ത്വം ധൃത്യാ ച നിയമേന ച.
സ വൈ രാഘവശാര്ദൂല! ധര്മസ്ത്വാമഭിരക്ഷതു৷৷2.25.3৷৷

The duty which you are carrying out with courage and self-discipline, O tiger among the descendants of Raghu! will alone protect you.

യേഭ്യഃ പ്രണമസേ പുത്ര! ചൈത്യേഷ്വായതനേഷു ച.
തേ ച ത്വാമഭിരക്ഷന്തു വനേ സഹ മഹര്ഷിഭിഃ৷৷2.25.4৷৷

O my son! may the gods in the temples and in other sacred places and the maharshis you bow to protect you in the forest!

യാനി ദത്താനി തേസ്ത്രാണി വിശ്വാമിത്രേണ ധീമതാ.
താനി ത്വാമഭിരക്ഷന്തു ഗുണൈസ്സമുദിതം സദാ৷৷2.25.5৷৷

May the weapons endowed with mantric qualities, which were bestowed on you by sagacious Viswamitra always protect you!

പിതൃശുശ്രൂഷയാ പുത്ര! മാതൃശുശ്രൂഷയാ തഥാ.
സത്യേന ച മഹാബാഹോ! ചിരം ജീവാഭിരക്ഷിതഃ৷৷2.25.6৷৷

O my mighty- armed son! protected by the service to your father, mother and to
truth, live long!

സമിത്കുശ പവിത്രാണി വേദ്യശ്ചായതനാനി ച.
സ്ഥണ്ഡിലാനി വിചിത്രാണി ശൈലാ വൃക്ഷാഃ ക്ഷുപാ ഹ്രദാഃ৷৷2.25.7৷৷

പതങ്ഗാഃ പന്നഗാസ്സിംഹാസ്ത്വാം രക്ഷന്തു നരോത്തമ.

O best of men! may sacrificial fuel, kusa grass and sacred rings made of kusha grass, sacrificial altars, temples, various levelled sacrificial grounds, mountains, trees, plants, lakes, birds, serpents and lions protect you!

സ്വസ്തിസാധ്യാശ്ച വിശ്വേ ച മരുതശ്ച മഹര്ഷയഃ.
സ്വസ്തി ധാതാ വിധാതാ ച സ്വസ്തി പൂഷാ ഭഗോര്യമാ৷৷2.25.8৷৷

ലോകപാലാശ്ച തേ സര്വേ വാസവപ്രമുഖാസ്തഥാ.

\May all gods known as Sadhyas, Visvedevatas, Maruts, great ascetics, the sustainer (Virat Purusha), the preserver of creation (lord Brahma), Sun, Bhaga, Aryama, and all other important guardians of the world headed by Indra bestow their blessings on you!

ഋതവശ്ചൈവ പക്ഷാശ്ച മാസാ സ്സംവത്സരാഃ ക്ഷപാഃ৷৷2.25.9৷৷
ദിനാനി ച മുഹൂര്താശ്ച സ്വസ്തി കുര്വന്തു തേ സദാ.

May the six seasons, years, months, fortnights, nights, days and moments bring good to you!

സ്മൃതിര്ധൃതിശ്ച ധര്മശ്ച പാതു ത്വാം പുത്ര! സര്വതഃ৷৷2.25.10৷৷

സ്കന്ദശ്ച ഭഗവാന്ദേവ സ്സോമശ്ച സ ബൃഹസ്പതിഃ.
സപ്തര്ഷയോ നാരദശ്ച തേ ത്വാം രക്ഷന്തു സര്വതഃ৷৷2.25.11৷৷

O my son! may Smriti, Dhriti and Dharma always guard you. May divine personages and gods, Skanda, Soma, Brihaspati, the seven rishis and Narada protect you at all times!

യാശ്ചാപി സര്വതസ്സിധ്ദാ ദിശശ്ച സദിഗീശ്വരാഃ.
സ്തുതാ മയാ വനേ തസ്മിന്പാന്തു ത്വാം പുത്ര! നിത്യശഃ৷৷2.25.12৷৷

May Siddhas, guardians of the quarters invoked by me protect you from all directions in that forest at all times, O my son!

ശൈലാസ്സര്വേ സമുദ്രാശ്ച രാജാ വരുണ ഏവ ച.
ദ്യൌരന്തരിക്ഷം പൃഥിവീ നദ്യസ്സര്വാസ്തഥൈവ ച৷৷2.25.13৷৷

നക്ഷത്രാണി ച സര്വാണി ഗ്രഹാശ്ച സഹദേവതാഃ.
അഹോരാത്രേ തഥാ സന്ധ്യേ പാന്തു ത്വാം വനമാശ്രിതമ്৷৷2.25.14৷৷

When you dwell in the forest may all the mountains, seas, lord Varuna, heaven, space, and earth and also all rivers, all stars and planets with their presiding deities, day, night, dawn and dusk protect you!

ഋതവശ്ചൈവ ഷട്പുണ്യാ മാസാസ്സംവത്സരാസ്തഥാ.
കലാശ്ച കാഷ്ഠാശ്ച തഥാ തവ ശര്മ ദിശന്തു തേ৷৷2.25.15৷৷

May all the six pious seasons, months, years, kala and kashta contribute to your well-being!

മഹാവനേ വിചരതോ മുനിവേഷസ്യ ധീമതഃ.
തവാദിത്യാശ്ച ദൈത്യാശ്ച ഭവന്തു സുഖദാസ്സദാ৷৷2.25.16৷৷

May gods and demons always give you happiness when you wander in that great forest clad in ascetic garb!

രാക്ഷസാനാം പിശാചാനാം രൌദ്രാണാം ക്രൂരകര്മണാമ്.
ക്രവ്യാദാനാം ച സര്വേഷാം മാ ഭൂത്പുത്രക! തേ ഭയമ്৷৷2.25.17৷৷

Let there be no fear from rakshasas who are fearful to look at and commit cruel acts, from pisachas (evil spirits) and from flesh-eating animals, O my child!

പ്ലവഗാ വൃശ്ചികാ ദംശാമശകാശ്ചൈവ കാനനേ.
സരീസൃപാശ്ച കീടാശ്ച മാ ഭൂവന്ഗഹനേ തവ৷৷2.25.18৷৷

May monkeys, scorpions, wild gnats, mosquitoes, reptiles and insects in that inaccessible forest not trouble you!

മഹാദ്വിപാശ്ച സിംഹാശ്ച വ്യാഘ്രാ ഋക്ഷാശ്ച ദംഷ്ട്രിണഃ.
മഹിഷാ ശ്ശൃങ്ഗിണോ രൌദ്രാ ന തേ ദ്രുഹ്യന്തു പുത്രക!৷৷2.25.19৷৷

May the mighty elephants, lions with pointed incisors, tigers, bears and fierce, wild, horned buffaloes, do you no harm, O my dear son!

നൃമാംസഭോജനാ രൌദ്രാ യേ ചാന്യേ സത്വജാതയഃ.
മാ ച ത്വാം ഹിംസിഷുഃ പുത്ര! മയാ സംപൂജിതാസ്ത്വിഹ৷৷2.25.20৷৷

May the ferocious breed of cernivores I worship not harm you, O my child!

ആഗമാസ്തേ ശിവാസ്സന്തു സിധ്യന്തു ച പരാക്രമാഃ.
സര്വസമ്പത്തയേ രാമ! സ്വസ്തിമാന്ഗച്ഛ പുത്രക৷৷2.25.21৷৷

O Rama! may your path be auspecious! May your valour be fruitful! Go safel and achieve success in everything!

സ്വസ്തി തേ സ്ത്വന്തരിക്ഷേഭ്യഃ പാര്ഥിവേഭ്യഃ പുനഃ പുനഃ.
സര്വേഭ്യശ്ചൈവ ദേവേഭ്യോ യേ ച വൈ പരിപന്ഥിനഃ৷৷2.25.22৷৷

May gods from the sky, the earth and all other gods protect you and let there be no harm to you from your foes.

ഗുരുസ്സോമശ്ച സൂര്യശ്ച ധനദോഥ യമസ്തഥാ.
പാന്തു ത്വാമര്ചിതാ രാമ! ദണ്ഡകാരണ്യവാസിനമ്৷৷2.25.23৷৷

Propitiated by my worship, O Rama! may Brihaspati, Moon, Sun, Kubera and Yama protect you when you are in Dandaka forest!

അഗ്നിര്വായുസ്തഥാ ധൂമോ മന്ത്രാശ്ചര്ഷിമുഖാച്ച്യുതാഃ.
ഉപസ്പര്ശനകാലേ തു പാന്തു ത്വാം രഘുനന്ദന!৷৷2.25.24৷৷

May Fire, Wind, Smoke and Mantras emanated from the mouths of rishis protect you when you take your ablutions, O Son of the Raghu race! O Joy of the Raghus!

സര്വലോകപ്രഭുര്ബ്രഹ്മാ ഭൂതഭര്താ തഥര്ഷയഃ.
യേ ച ശേഷാസ്സുരാസ്തേ ത്വാം രക്ഷന്തു വനവാസിനമ്৷৷2.25.25৷৷

May Siva, lord of all the worlds, Visnu, supporter of living beings, Brahma, rishis and all the rest of the gods protect you while you dwell in the forest!

ഇതി മാല്യൈസ്സുരഗണാന്ഗന്ധൈശ്ചാപി യശസ്വിനീ.
സ്തുതിഭിശ്ചാനുരൂപാഭിരാനര്ചായതലോചനാ৷৷2.25.26৷৷

Thus illustrious, large-eyed Kausalya worshipped hosts of gods by offering them garlands and fragrant substances with appropriate prayers.

ജ്വലനം സമുപാദായ ബ്രാഹ്മണേന മഹാത്മനാ.
ഹാവയാമാസ വിധിനാ രാമമങ്ഗലകാരണാത്৷৷2.25.27৷৷

After collecting the sacred fire through great brahmins she duly offered oblations to the gods for the welfare of Rama.

ഘൃതം ശ്വേതാനി മാല്യാനി സമിധശ്ശ്വേതസര്ഷപാന്.
ഉപസമ്പാദയാമാസ കൌശല്യാ പരമാങ്ഗനാ৷৷2.25.28৷৷

Noble Kausalya procured clarified butter, garlands of white flowers, sacred fuel, and grains of white mustard seed (for oblations to the gods).

ഉപാധ്യായ സ്സവിധിനാ ഹുത്വാ ശാന്തിമനാമയമ്.
ഹുതഹവ്യാവശേഷേണ ബാഹ്യം ബലിമകല്പയത്৷৷2.25.29৷৷

The officiating priest performed the ritual of sacrificial offerings strictly in accordance with rules for peace and happiness of Rama. With the remainder of the offerings, he performed whatever ceremonies were to be done externally.

മധു ദധ്യക്ഷതഘൃതൈഃ സ്വസ്തിവാച്യദ്വിജാംസ്തതഃ.
വാചയാമാസ രാമസ്യ വനേസ്വസ്ത്യയനക്രിയാഃ৷৷2.25.30৷৷

Thereafter she made the brahmins pronounce benedictory prayers, offering honey, curd, rice and clarified butter.Then she got mantras (expiatory rites) recited for averting evil to Rama while in the forest.

തതസ്തസ്മൈ ദ്വിജേന്ദ്രായ രാമമാതാ യശസ്വിനീ.
ദക്ഷിണാം പ്രദദൌ കാമ്യാം രാഘവം ചേദമബ്രവീത്৷৷2.25.31৷৷

The illustrious Kausalya, mother of Rama gave abundant gifts to the best of the brahmins and thereafter said to him:

യന്മങ്ഗലം സഹസ്രാക്ഷേ സര്വദേവനമസ്കൃതേ.
വൃത്രനാശേ സമഭവത്തത്തേ ഭവതു മങ്ഗലമ്৷৷2.25.32৷৷

May the same blessings bestowed by all the gods on the thousand-eyed Indra at the time of killing Vritra be with you!

യന്മങ്ഗലം സുപര്ണസ്യ വിനതാകല്പയത്പുരാ.
അമൃതം പ്രാര്ഥയാനസ്യ തത്തേ ഭവതു മങ്ഗലമ്৷৷2.25.33৷৷

May you be conferred with the same blessings which Vinata bestowed on Garuda at the time of bringing nectar!

അമൃതോത്പാദനേ ദൈത്യാന് ഘ്നതോ വജ്രധരസ്യ യത്.
അദിതിര്മങ്ഗലം പ്രാദാത്തത്തേ ഭവതു മങ്ഗലമ്৷৷2.25.34৷৷

May you be bestowed with the same blessings conferred by Aditi on Indra, the wielder of thunder for the killing of daityas at the time nectar was generated!

ത്രീന്വിക്രമാന്പ്രക്രമതോ വിഷ്ണോരമിതതേജസഃ.
യദാസീന്മങ്ഗലം രാമ! തത്തേ ഭവതു മങ്ഗലമ്৷৷2.25.35৷৷

O Rama! by occupying three footsteps of space, highly lustrous Visnu owned the three worlds and obtained glory. May you obtain similar auspiciousness!

ഋതവസ്സാഗരാ ദ്വീപാ വേദാ ലോകാ ദിശശ്ച തേ.
മങ്ഗലാനി മഹാബാഹോ! ദിശന്തു ശുഭമങ്ഗലാഃ৷৷2.25.36৷৷

O mighty-armed Rama! may the auspicious and prosperous seasons, seas, islands. the Vedas, the worlds and the quarters bless you!

ഇതി പുത്രസ്യ ശേഷാംശ്ച കൃത്വാ ശിരസി ഭാമിനീ.
ഗന്ധൈശ്ചാപി സമാലഭ്യ രാമമായതലോചനാ৷৷2.25.37৷৷

ഓഷധീം ചാപി സിദ്ധാര്ഥാം വിശല്യകരണീം ശുഭാമ്.
ചകാര രക്ഷാം കൌശല്യാ മന്ത്രൈരഭിജജാപ ച৷৷2.25.38৷৷

The large-eyed Kausalya placed the remains of the offerings on his (Rama's) head and applied sandal cream to his body. She tied an auspicious medicinal herb known as Vishalyakarani to his arm for attainment of his objectives, repeatedly muttering
prayers.

ഉവാചാതിപ്രഹൃഷ്ടേവ സാ ദുഃഖവശവര്തിനീ.
വാങ്ഗ്മാത്രേണ ന ഭാവേന വാചാസംസജ്ജമാനയാ৷৷2.25.39৷৷

Even though Kausalya was filled with distress, she appeared as if she was very much happy. She uttered mere words in a confusing tone without applying her mind.

ആനമ്യ മൂര്ധ്നി ചാഘ്രായ പരിഷ്വജ്യ യശസ്വിനീ.
അവദത്പുത്ര സിദ്ധാര്ഥോ ഗച്ഛ രാമ! യഥാസുഖമ്৷৷2.25.40৷৷

Illustrious Kausalya embraced Rama, bending his head down and smelt his forehead. And then said O Rama! go in peace and come back after accomplishing the objective.

അരോഗം സര്വസിദ്ധാര്ഥമയോധ്യാം പുനരാഗതമ്.
പശ്യാമി ത്വാം സുഖം വത്സ! സുസ്ഥിതം രാജവര്ത്മനി৷৷2.25.41৷৷

O my son! I shall be happy to behold you back in Ayodhya in sound health
successful in your objectives and firmly established in the kingdom.

പ്രണഷ്ടദുഃഖസങ്കല്പാ ഹര്ഷവിദ്യോതിതാനനാ.
ദ്രക്ഷ്യാമി ത്വാം വനാത്പ്രാപ്തം പൂര്ണചന്ദ്രമിവോദിതമ്৷৷2.25.42৷৷

When you return from the forest like the full Moon rising, I shall behold you with my anxieties gone and my face sparkling with joy.

ഭദ്രാസനഗതം രാമ! വനവാസാദിഹാഗതമ്.
ദ്രക്ഷ്യാമി ച പുനസ്ത്വാം തു തീര്ണവന്തം പിതുര്വചഃ৷৷2.25.43৷৷

After you have fulfilled your father's words and returned from your exile I shall behold you seated on the throne, O Rama!

മങ്ഗലൈരുപസപന്നോ വനവാസാദിഹാഗതഃ.
വധ്വാ മമ ച നിത്യം ത്വം കാമാന്സംവര്ധ യാഹി ഭോഃ!৷৷2.25.44৷৷

O Rama!, credited with auspicious events on return from the forest, fulfil my desires and those of my daughter-in-law (Sita).

മയാര്ചിതാ ദേവഗണാശ്ശിവാദയോ
മഹര്ഷയോ ഭൂതമഹാസുരോരഗാഃ.
അഭിപ്രയാതസ്യ വനം ചിരായ തേ
ഹിതാനി കാങ്ക്ഷന്തു ദിശശ്ച രാഘവ!৷৷2.25.45৷৷

O son of the Raghu race! Lord Siva and other gods, the great rishis, bhutas, great asuras and serpents and four quarters worshipped by me will always promote your welfare when you dwell in the forest.

ഇതീവ സാശ്രുപ്രതിപൂര്ണലോചനാ
സമാപ്യ ച സ്വസ്ത്യയനം യഥാവിധി.
പ്രദക്ഷിണം ചൈവ ചകാര രാഘവം
പുനഃ പുനശ്ചാപി നിപീഡ്യ സസ്വജേ৷৷2.25.46৷৷

Thus with her eyes brimming with tears, she duly completed the benedictory rites and circumambulated the scion of the Raghus and embraced him again and again holding him tight.

തഥാ തു ദേവ്യാ സ കൃതപ്രദക്ഷിണോ
നിപീഡ്യ മാതുശ്ചരണൌ പുനഃ പുനഃ.
ജഗാമ സീതാനിലയം മഹായശാ
സ്സ രാഘവഃ പ്രജ്വലിത സ്സ്വയാ ശ്രിയാ৷৷2.25.47৷৷

Circumambulated by mother Kausalya, the illustrious scion of the Raghu race clasped his mother's feet again and again. And shining in his glory, proceeded to the palace of Sita.

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ അയോധ്യാകാണ്ഡേ പഞ്ചവിംശസ്സര്ഗഃ৷৷

Thus ends the twentyfifth sarga of Ayodhyakanda of the holy Ramayana, the first epic composed by sage Valmiki.