Valmiki Ramayana, Balakanda, Sarga 34. Legend of Vishvamitra's ancestry

 

[The birth of Gadhi commendation of Kausikidescription of midnight.]

कृतोद्वाहे गते तस्मिन् ब्रह्मदत्ते च राघव।
अपुत्र: पुत्रलाभाय पौत्रीमिष्टिमकल्पयत्।।1.34.1।।

इष्ट्यां तु वर्तमानायां कुशनाभं महीपतिम्।
उवाच परमोदार: कुशो ब्रह्मसुतस्तदा।।1.34.2।।

पुत्रस्ते सदृश: पुत्र भविष्यति सुधार्मिक:।
गाधिं प्राप्स्यसि तेन त्वं कीर्तिं लोके च शाश्वतीम्।।1.34.3।।

एवमुक्त्वा कुशो राम कुशनाभं महीपतिम्।
जगामाकाशमाविश्य ब्रह्मलोकं सनातनाम्।।1.34.4।।

कस्य चित्त्वथ कालस्य कुशनाभस्य धीमत:।
जज्ञे परमधर्मिष्ठो गाधिरित्येव नामत:।।1.34.5।।

स पिता मम काकुत्स्थ गाधि: परमधार्मिक:।
कुशवंशप्रसूतोऽस्मि कौशिको रघुनन्दन ।।1.34.6।।

पूर्वजा भगिनी चापि मम राघव सुव्रता।
नाम्ना सत्यवती नाम ऋचीके प्रतिपादिता।।1.34.7।।

सशरीरा गता स्वर्गं भर्तारमनुवर्तिनी।
कौशिकी परमोदारा प्रवृत्ता च महानदी।।1.34.8।।

दिव्या पुण्योदका रम्या हिमवन्तमुपाश्रिता।
लोकस्य हितकामार्थं प्रवृत्ता भगिनी मम।।1.34.9।।

ततोऽहं हिमवत्पार्श्वे वसामि निरतस्सुखम्।
भगिन्यां स्नेहसंयुक्त: कौशिक्यां रघुनन्दन।।1.34.10।।

सा तु सत्यवती पुण्या सत्ये धर्मे प्रतिष्ठिता।
पतिव्रता महाभागा कौशिकी सरितां वरा।।1.34.11।।

अहं हि नियमाद्राम हित्वा तां समुपागत:।
सिद्धाश्रममनुप्राप्य सिद्धोऽस्मि तव तेजसा।।1.34.12।।

एषा राम ममोत्पत्तिस्स्वस्य वंशस्य कीर्तिता।
देशस्य च महाबाहो यन्मां त्वं परिपृच्छसि।।1.34.13।।

गतोऽर्धरात्र: काकुत्स्थ कथा: कथयतो मम।
निद्रामभ्येहि भद्रं ते मा भूद्विघ्नोऽध्वनीह न:।।1.34.14।।

निष्पन्दास्तरवस्सर्वे निलीनमृगपक्षिण:।
नैशेन तमसा व्याप्ता दिशश्च रघुनन्दन।।1.34.15।।

शनैर्वियुज्यते सन्ध्या नभो नेत्रैरिवावृतम् ।
नक्षत्रतारागहनं ज्योतिर्भिरिव भासते।।1.34.16।।

उत्तिष्ठति च शीतांशुश्शशी लोकतमोनुद:।
ह्लादयन् प्राणिनां लोके मनांसि प्रभया विभो।।1.34.17।।

नैशानि सर्वभूतानि प्रचरन्ति ततस्तत:।

यक्षराक्षससङ्घाश्च रौद्राश्च पिशिताशना:।।1.34.18।।

एवमुक्त्वा महातेजा विरराम महामुनि:।
साधु साध्विति तं सर्वे ऋषयो ह्यभ्यपूजयन्।।1.34.19।।

कुशिकानामयं वंशो महान् धर्मपरस्सदा।
ब्रह्मोपमा महात्मान: कुशवंश्या नरोत्तमा:।।1.34.20।।

विशेषेण भवानेव विश्वामित्रो महायशा:।
कौशिकी सरितां श्रेष्ठा कुलोद्योतकरी तव।।1.34.21।।

इति तैर्मुनिशार्दूलै: प्रशस्त: कुशिकात्मज: ।
निद्रामुपागमच्छ्रीमान् अस्तंगत इवांशुमान्।।1.34.22।।

रामोऽपि सहसौमित्रि: किञ्चिदागतविस्मय:।
प्रशस्य मुनिशार्दूलं निद्रां समुपसेवते।।1.34.23।।

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीय आदिकाव्ये बालकाण्डेण्डे चतुस्त्रिंशस्सर्ग:।।

[The birth of Gadhi-commendation of Kausiki-description of mid-night.]

കൃതോദ്വാഹേ ഗതേ തസ്മിന് ബ്രഹ്മദത്തേ ച രാഘവ.
അപുത്ര: പുത്രലാഭായ പൌത്രീമിഷ്ടിമകല്പയത്৷৷1.34.1৷৷

"O son of Raghu's dynasty (Rama)! Brahmadatta got married and left for his kingdom. Now a putreshti was performed by king Kusanabha in order to beget a son.

ഇഷ്ട്യാം തു വര്തമാനായാം കുശനാഭം മഹീപതിമ്.
ഉവാച പരമോദാര: കുശോ ബ്രഹ്മസുതസ്തദാ৷৷1.34.2৷৷

Then, while putreshti was on Kusa the highly generous son of Brahma, said to king Kusanabha :

പുത്രസ്തേ സദൃശ: പുത്ര ഭവിഷ്യതി സുധാര്മിക:.
ഗാധിം പ്രാപ്സ്യസി തേന ത്വം കീര്തിം ലോകേ ച ശാശ്വതീമ്৷৷1.34.3৷৷

"O son, a highly virtuous son named Gadhi, similar to you will be born. Because of him you will obtain everlasting fame throughtout this world".

ഏവമുക്ത്വാ കുശോ രാമ! കുശനാഭം മഹീപതിമ്.
ജഗാമാകാശമാവിശ്യ ബ്രഹ്മലോകം സനാതനാമ്৷৷1.34.4৷৷

"O Rama! so saying to king Kusanabha, Kusa left through space for the eternal Brahmaloka".

കസ്യ ചിത്ത്വഥ കാലസ്യ കുശനാഭസ്യ ധീമത:.
ജജ്ഞേ പരമധര്മിഷ്ഠോ ഗാധിരിത്യേവ നാമത:৷৷1.34.5৷৷

After some time, a supremely righteous son by name Gadhi was born to the sagacious Kusanabha.

സ പിതാ മമ കാകുത്സ്ഥ! ഗാധി: പരമധാര്മിക:.
കുശവംശപ്രസൂതോസ്മി കൌശികോ രഘുനന്ദന ৷৷1.34.6৷৷

O son of Raghu's dynasty! the highly virtuous Gadhi is my father. I am known as Kausika being born in the family of Kusa.

പൂര്വജാ ഭഗിനീ ചാപി മമ രാഘവ! സുവ്രതാ.

നാമ്നാ സത്യവതീ നാമ ഋചീകേ പ്രതിപാദിതാ৷৷1.34.7৷৷

O Raghava! adherent of best religious practices, is my elder sister well known by name Satyavati. She was bestowed in marriage to Richika.

സശരീരാ ഗതാ സ്വര്ഗം ഭര്താരമനുവര്തിനീ.
കൌശികീ പരമോദാരാ പ്രവൃത്താ ച മഹാനദീ৷৷1.34.8৷৷

Following her husband my highly generous sister reached heaven with her human body and down assuming the form of a sacred river, flowed Kausiki.

ദിവ്യാ പുണ്യോദകാ രമ്യാ ഹിമവന്തമുപാശ്രിതാ.
ലോകസ്യ ഹിതകാമാര്ഥം പ്രവൃത്താ ഭഗിനീ മമ৷৷1.34.9৷৷

Conferring the benefit of the other world and worldly pleasures on men my sister Kausiki who is divine and beautiful having sacred waters took resort in Himavat mountain and started flowing from there.

തതോഹം ഹിമവത്പാര്ശ്വേ വസാമി നിരതസ്സുഖമ്.
ഭഗിന്യാം സ്നേഹസംയുക്ത: കൌശിക്യാം രഘുനന്ദന৷৷1.34.10৷৷

O son of the Raghus', from then onwards with affection towards my sister Kausiki, I am living happily in the vicinity of Himavat mountains.

സാ തു സത്യവതീ പുണ്യാ സത്യേ ധര്മേ പ്രതിഷ്ഠിതാ.
പതിവ്രതാ മഹാഭാഗാ കൌശികീ സരിതാം വരാ৷৷1.34.11৷৷

Satyavati is sacred, firmly established in truth and righteousness. She is chaste holy and best among rivers. She is known as river Kausiki.

അഹം ഹി നിയമാദ്രാമ! ഹിത്വാ താം സമുപാഗത:.

സിദ്ധാശ്രമമനുപ്രാപ്യ സിദ്ധോസ്മി തവ തേജസാ৷৷1.34.12৷৷

Rama, for the sake of observance of austerity I have come to Siddhaashrama leaving her behind. Having reached here, I have fulfilled my desire through your valour.

ഏഷാ രാമ! മമോത്പത്തിസ്സ്വസ്യ വംശസ്യ കീര്തിതാ.
ദേശസ്യ ച മഹാബാഹോ! യന്മാം ത്വം പരിപൃച്ഛസി৷৷1.34.13৷৷

O mighty-armed Rama! since you asked me I narrated this, my origin, the history of my family and the history of this place.

ഗതോര്ധരാത്ര: കാകുത്സ്ഥ! കഥാ: കഥയതോ മമ.
നിദ്രാമഭ്യേഹി ഭദ്രം തേ മാ ഭൂദ്വിഘ്നോധ്വനീഹ ന:৷৷1.34.14৷৷

O son of the Kakusthas! while telling my stories, midnight has passed by. Go to sleep now. Prosperity to you. Let there be no obstacles on our way.

നിഷ്പന്ദാസ്തരവസ്സര്വേ നിലീനമൃഗപക്ഷിണ:.
നൈശേന തമസാ വ്യാപ്താ ദിശശ്ച രഘുനന്ദന৷৷1.34.15৷৷

O son of the Raghus'! the trees stand motionless, with the beasts and birds calm, all directions are pervaded with darkness.

ശനൈര്വിയുജ്യതേ സന്ധ്യാ നഭോ നേത്രൈരിവാവൃതമ് .

നക്ഷത്രതാരാഗഹനം ജ്യോതിര്ഭിരിവ ഭാസതേ৷৷1.34.16৷৷

Evening has gradually disappeared. The sky is littered with stars and planets gleaming points of light as though they are the eyes of the skies.

ഉത്തിഷ്ഠതി ച ശീതാംശുശ്ശശീ ലോകതമോനുദ:.
ഹ്ലാദയന് പ്രാണിനാം ലോകേ മനാംസി പ്രഭയാ വിഭോ৷৷1.34.17৷৷

O Lord! the Moon with his cool rays, dispelling the darkness of the earth and delighting the minds of all living beings in this world, is rising higher and higher.

നൈശാനി സര്വഭൂതാനി പ്രചരന്തി തതസ്തത:.
യക്ഷരാക്ഷസസങ്ഘാശ്ച രൌദ്രാശ്ച പിശിതാശനാ:৷৷1.34.18৷৷

All nocturnal creatures groups of yakshas and rakshasas and dreadful eaters of human flesh are moving here and there".

ഏവമുക്ത്വാ മഹാതേജാ വിരരാമ മഹാമുനി:.
സാധു സാധ്വിതി തം സര്വേ ഋഷയോ ഹ്യഭ്യപൂജയന്৷৷1.34.19৷৷

Having spoken thus the highly lustrous, great ascetic rested. All sages praised him,
saying, "well-said! well-said!"

കുശികാനാമയം വംശോ മഹാന് ധര്മപരസ്സദാ.
ബ്രഹ്മോപമാ മഹാത്മാന: കുശവംശ്യാ നരോത്തമാ:৷৷1.34.20৷৷

This is the family of the Kusas, venerable always devoted to dharma, foremost of men, great like Lord Brahma.

വിശേഷേണ ഭവാനേവ വിശ്വാമിത്രോ മഹായശാ:.
കൌശികീ സരിതാം ശ്രേഷ്ഠാ കുലോദ്യോതകരീ തവ৷৷1.34.21৷৷

"Highly illustrious Viswamitra, you are similar to Brahma. Among the rivers, Kausiki is the best, refurbishing the image of your dynasty".

ഇതി തൈര്മുനിശാര്ദൂലൈ: പ്രശസ്ത: കുശികാത്മജ: .
നിദ്രാമുപാഗമച്ഛ്രീമാന് അസ്തംഗത ഇവാംശുമാന്৷৷1.34.22৷৷

In this way, adored by the best of ascetics, the auspicious son of Kusika, went to sleep like the lustrous Sun setting.

രാമോപി സഹസൌമിത്രി: കിഞ്ചിദാഗതവിസ്മയ:.
പ്രശസ്യ മുനിശാര്ദൂലം നിദ്രാം സമുപസേവതേ৷৷1.34.23৷৷

Rama as well as Lakshmana, with a sense of wonder went to sleep full of admiration for the great ascetic.

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ ബാലകാണ്ഡേണ്ഡേ ചതുസ്ത്രിംശസ്സര്ഗ:৷৷

Thus ends the thirty fourth sarga of Balakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.