Valmiki Ramayana, Balakanda, Sarga 22. Dasaratha sends Rama and Lakshmana with Vishwamitra

 

[Dasaratha sends Rama and Lakshmana with Viswamitra--Viswamitra confers
knowledge of bala and atibala to Rama and Lakshmana.]

तथा वसिष्ठे ब्रुवति राजा दशरथस्सुतम 
പ്രഹൃഷ്ടവദനോ രാമമാജുഹാവ സലക്ഷ്മണമ്৷৷1.22.1৷৷

Vasishta having said thus, king Dasaratha, with cheerful countenance summoned Rama and Lakshmana.

കൃതസ്വസ്ത്യയനം മാത്രാ പിത്രാ ദശരഥേന ച.
പുരോധസാ വസിഷ്ഠേന മങ്ഗലൈരഭിമന്ത്രിതമ്৷৷1.22.2৷৷

സ പുത്രം മൂര്ധ്ന്യുപാഘ്രായ രാജാ ദശരഥ: പ്രിയമ്.
ദദൌ കുശികപുത്രായ സുപ്രീതേനാന്തരാത്മനാ৷৷1.22.3৷৷

Rama was given farewell by his parents with recitation of mantras (for securing prosperity and averting evils). Priest Vasishta sanctified him with mantras Dasaratha kissed his son on the forehead and delivered him to the care of Viswamitra, with a heart full of cheer.

തതോ വായുസ്സുഖസ്പര്ശോ നീരജസ്കോ വവൌ തദാ.
വിശ്വാമിത്രഗതം ദൃഷ്ട്വാ രാമം രാജീവലോചനമ്৷৷1.22.4৷৷

At the sight of the lotus-eyed Rama accompanying Viswamitra, the wind blew pollen-free with a gentle touch.

പുഷ്പവൃഷ്ടിര്മഹത്യാസീദ്ദേവദുന്ദുഭിനിസ്വനൈ:.
ശങ്ഖദുന്ദുഭിനിര്ഘോഷ: പ്രയാതേ തു മഹാത്മനി৷৷1.22.5৷৷

The departure of glorious Viswamitra was greeted with incessant showers of flowers, the beating of celestial drums and the blowing of conches.

വിശ്വാമിത്രോ യയാവഗ്രേ തതോ രാമോ ധനുര്ധര:.
കാകപക്ഷധരോ ധന്വീ തം ച സൌമിത്രിരന്വഗാത്৷৷1.22.6৷৷

Viswamitra walked in the forefront. Behind him was Rama, bow in hand, while in the archer, Sumitra's son (Lakshmana) with side locks of hair followed.

കലാപിനൌ ധനുഷ്പാണീ ശോഭമാനൌ ദിശോ ദശ .
വിശ്വാമിത്രം മഹാത്മാനം ത്രിശീര്ഷാവിവ പന്നഗൌ৷৷1.22.7৷৷
അനുജഗ്മതുരക്ഷുദ്രൌ പിതാമഹമിവാശ്വിനൌ.

Rama and Lakshmana equipped with bows and quivers resembled three hooded serpents. Warriors of no less prowess, they illuminated the ten quarters and followed the high souled Viswamitra like twin Aswanikumaras following the grandsire, Brahma.

തദാ കുശികപുത്രം തു ധനുഷ്പാണീ സ്വലങ്കൃതൌ৷৷1.22.8৷৷
ബദ്ധഗോധാങ്ഗുലിത്രാണൌ ഖഡ്ഗവന്തൌ മഹാദ്യുതീ .

കുമാരൌ ചാരുവപുഷൌ ഭ്രാതരൌ രാമലക്ഷ്മണൌ ৷৷1.22.9৷৷

അനുയാതൌ ശ്രിയാ ദീപ്തൌ ശോഭയേതാമനിന്ദിതൌ.
സ്ഥാണും ദേവമിവാചിന്ത്യം കുമാരാവിവ പാവകീ ৷৷1.22.10৷৷

Then bows in hand, well-attired, their fingers encased in mongrel skin, for protection (against the bow-string) armed with scimitars, resplendent, young, handsome the two brothers, Rama and Lakshmana shone unblemished. As they followed sage Viswamitra spreading radiance, they looked like sons of the god of fire, (Skanda and Visakhu) following the incomprehensible Siva.

അധ്യര്ധയോജനം ഗത്വാ സരയ്വാ ദക്ഷിണേ തടേ.
രാമേതി മധുരാം വാണീം വിശ്വാമിത്രോഭ്യഭാഷത৷৷1.22.11৷৷

After crossing a distance of over half a yojana on the southern bank of Sarayu, Viswamitra addressed Rama sweet in a gentle voice.

ഗൃഹാണ വത്സ! സലിലം മാ ഭൂത്കാലസ്യ പര്യയ:.
മന്ത്രഗ്രാമം ഗൃഹാണ ത്വം ബലാമതിബലാം തഥാ৷৷1.22.12৷৷

"O child, take this water (in your hands), let there be no delay. You will receive from me a collection of mantras and also bala and atibala.

ന ശ്രമോ ന ജ്വരോ വാ തേ ന രൂപസ്യ വിപര്യയ:.
ന ച സുപ്തം പ്രമത്തം വാ ധര്ഷയിഷ്യന്തി നൈരതാ:৷৷1.22.13৷৷

"(If you receive these mantras), you will experience neither fatigue, nor fever nor will there be a change in your appearance. Whether you are asleep or agitated, rakshasas cannot harm you.

ന ബാഹ്വോസ്സദൃശോ വീര്യേ പൃഥിവ്യാമസ്തി കശ്ചന.
ത്രിഷു ലോകേഷു വൈ രാമ! ന ഭവേത്സദൃശസ്തവ ৷৷1.22.14৷৷

O Rama, there is none in this world equal to the might of your hands nor does such a person exist in the three worlds.

ന സൌഭാഗ്യേ ന ദാക്ഷിണ്യേ ന ജ്ഞാനേ ബുദ്ധിനിശ്ചയേ.
നോത്തരേ പ്രതിവക്തവ്യേ സമോ ലോകേ തവാനഘ৷৷1.22.15৷৷

O sinless one, there is none in this world equal to you in good fortune, kindness, wisdom, in taking a decsion or giving a reply.

ഏതദ്വിദ്യാദ്വയേ ലബ്ധേ ഭവിതാ നാസ്തി തേ സമ:.
ബലാത്വതിബലാ ചൈവ സര്വജ്ഞാനസ്യ മാതരൌ৷৷1.22.16৷৷

With these two kinds of knowledge secured, there will be none equal to you, at present or in fututre. Bala and atibala are mother to all kinds of knowledge .

ക്ഷുത്പിപാസേ ന തേ രാമ! ഭവിഷ്യേതേ നരോത്തമ !.
ബലാമതിബലാം ചൈവ പഠത: പഥി രാഘവ৷৷1.22.17৷৷

O Rama, best among men, scion in the line of Raghu, on your way you will not feel hunger or thirst if you recite bala and atibala.

വിദ്യാദ്വയമധീയാനേ യശശ്ചാപ്യതുലം ത്വയി.
പിതാമഹസുതേ ഹ്യേതേ വിദ്യേ തേജസ്സമന്വിതേ৷৷1.22.18৷৷
പ്രദാതും തവ കാകുത്സ്ഥ! സദൃശസ്ത്വം ഹി ധാര്മിക!.

O Rama, born in the line Kakutstha and one who is righteous, these two radiant sciences are daughters of the grandsire Brahma. If you pursue these two sciences, you will get unequalled fame. You are a fit person to confer these two sciences.

കാമം ബഹുഗുണാസ്സര്വേ ത്വയ്യേതേ നാത്ര സംശയ:.
തപസാ സമ്ഭൃതേ ചൈതേ ബഹുരൂപേ ഭവിഷ്യത:৷৷1.22.19৷৷

You possess all these qualities in great measure. There is no doubt that If these two sciences (mantras) are nourished with austerities they will assume multiple forms (and benefit you)".

തതോ രാമോ ജലം സ്പൃഷ്ട്വാ പ്രഹൃഷ്ടവദനശ്ശുചി:.
പ്രതിജഗ്രാഹ തേ വിദ്യേ മഹര്ഷേര്ഭാവിതാത്മന:৷৷1.22.20৷৷

Thereafter Rama, touched the water and was sanctified. With a cheerful face he received those two sciences from the maharshi who had perceived the supreme soul.

വിദ്യാസമുദിതോ രാമശ്ശുശുഭേ ഭൂരിവിക്രമ:.
സഹസ്രരശ്മിര്ഭഗവാന് ശരദീവ ദിവാകര:৷৷1.22.21৷৷
ഗുരുകാര്യാണി സര്വാണി നിയുജ്യ കുശികാത്മജേ.
ഊഷുസ്താം രജനീം തത്ര സരയ്വാം സുസുഖം ത്രയ:৷৷1.22.22৷৷

Rama, the highly heroic after acquiring knowledge (of the two sciences) and having rendered all services to preceptor Viswamitra, appeared resplendent like the Sun-god in autumn. There the three of them spent the night comfortably on the bank of Sarayu.

ദശരഥനൃപസൂനുസത്തമാഭ്യാം
തൃണശയനേനുചിതേ സഹോഷിതാഭ്യാമ്.
കുശികസുതവചോനുലാലിതാഭ്യാം
സുഖമിവ സാ വിബഭൌ വിഭാവരീ ച৷৷1.22.23৷৷

The night was spent as though with comfort by the two eminent sons of Dasaratha, who shared the unaccustomed bed of grass. They were kept in good humour by the words of Kusika's son.

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ ബാലകാണ്ഡേ ദ്വാവിംശസ്സര്ഗ:৷৷

Thus ends the twentysecond sarga of Balakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.

तथा वसिष्ठे ब्रुवति राजा दशरथस्सुतम 
प्रहृष्टवदनो राममाजुहाव सलक्ष्मणम्।।1.22.1।।

कृतस्वस्त्ययनं मात्रा पित्रा दशरथेन च।
पुरोधसा वसिष्ठेन मङ्गलैरभिमन्त्रितम्।।1.22.2।।

स पुत्रं मूर्ध्न्युपाघ्राय राजा दशरथ: प्रियम्।
ददौ कुशिकपुत्राय सुप्रीतेनान्तरात्मना।।1.22.3।।

ततो वायुस्सुखस्पर्शो नीरजस्को ववौ तदा।
विश्वामित्रगतं दृष्ट्वा रामं राजीवलोचनम्।।1.22.4।।

पुष्पवृष्टिर्महत्यासीद्देवदुन्दुभिनिस्वनै:।
शङ्खदुन्दुभिनिर्घोष: प्रयाते तु महात्मनि।।1.22.5।।

विश्वामित्रो ययावग्रे ततो रामो धनुर्धर:।
काकपक्षधरो धन्वी तं च सौमित्रिरन्वगात्।।1.22.6।।

कलापिनौ धनुष्पाणी शोभमानौ दिशो दश ।
विश्वामित्रं महात्मानं त्रिशीर्षाविव पन्नगौ।।1.22.7।।
अनुजग्मतुरक्षुद्रौ पितामहमिवाश्विनौ।

तदा कुशिकपुत्रं तु धनुष्पाणी स्वलङ्कृतौ।।1.22.8।।

बद्धगोधाङ्गुलित्राणौ खड्गवन्तौ महाद्युती ।
कुमारौ चारुवपुषौ भ्रातरौ रामलक्ष्मणौ ।।1.22.9।।

अनुयातौ श्रिया दीप्तौ शोभयेतामनिन्दितौ।
स्थाणुं देवमिवाचिन्त्यं कुमाराविव पावकी ।।1.22.10।।

अध्यर्धयोजनं गत्वा सरय्वा दक्षिणे तटे।
रामेति मधुरां वाणीं विश्वामित्रोऽभ्यभाषत।।1.22.11।।

गृहाण वत्स सलिलं मा भूत्कालस्य पर्यय:।
मन्त्रग्रामं गृहाण त्वं बलामतिबलां तथा।।1.22.12।।

न श्रमो न ज्वरो वा ते न रूपस्य विपर्यय:।
न च सुप्तं प्रमत्तं वा धर्षयिष्यन्ति नैऱृता:।।1.22.13।।

न बाह्वोस्सदृशो वीर्ये पृथिव्यामस्ति कश्चन।
त्रिषु लोकेषु वै राम न भवेत्सदृशस्तव ।।1.22.14।।

न सौभाग्ये न दाक्षिण्ये न ज्ञाने बुद्धिनिश्चये।
नोत्तरे प्रतिवक्तव्ये समो लोके तवाऽनघ।।1.22.15।।

एतद्विद्याद्वये लब्धे भविता नास्ति ते सम:।
बलात्वतिबला चैव सर्वज्ञानस्य मातरौ।।1.22.16।।

क्षुत्पिपासे न ते राम भविष्येते नरोत्तम ।
बलामतिबलां चैव पठत: पथि राघव।।1.22.17।।

विद्याद्वयमधीयाने यशश्चाप्यतुलं त्वयि।
पितामहसुते ह्येते विद्ये तेजस्समन्विते।।1.22.18।।
प्रदातुं तव काकुत्स्थ सदृशस्त्वं हि धार्मिक।

कामं बहुगुणास्सर्वे त्वय्येते नात्र संशय:।
तपसा सम्भृते चैते बहुरूपे भविष्यत:।।1.22.19।।

ततो रामो जलं स्पृष्ट्वा प्रहृष्टवदनश्शुचि:।
प्रतिजग्राह ते विद्ये महर्षेर्भावितात्मन:।।1.22.20।।

विद्यासमुदितो रामश्शुशुभे भूरिविक्रम:।
सहस्ररश्मिर्भगवान् शरदीव दिवाकर:।।1.22.21।।

गुरुकार्याणि सर्वाणि नियुज्य कुशिकात्मजे।
ऊषुस्तां रजनीं तत्र सरय्वां सुसुखं त्रय:।।1.22.22।।

दशरथनृपसूनुसत्तमाभ्यां
तृणशयनेऽनुचिते सहोषिताभ्याम्।
कुशिकसुतवचोऽनुलालिताभ्यां
सुखमिव सा विबभौ विभावरी च।।1.22.23।।

इत्यार्षे श्रीमद्रामायणे वाल्मीकीय आदिकाव्ये बालकाण्डे द्वाविंशस्सर्ग:।।