Valmiki Ramayana - Balakanda, Chapter 10. Rishyasringa enticed and brought from woods

 

സുമന്ത്രശ്ചോദിതോ രാജ്ഞാ പ്രോവാചേദം വചസ്തദാ.
യഥര്ശ്യശൃങ്ഗസ്ത്വാനീത ശ്ശ്രുണു മേ മന്ത്രിഭിസ്സഹ৷৷1.10.1৷৷

Thus prompted by king Dasaratha, Sumantra said, "I shall relate to you the manner in which Rsyasringa was brought to the court. Listen to me along with your ministers".

രോമപാദമുവാചേദം സഹാമാത്യ: പുരോഹിത:.
ഉപായോ നിരപായോയമസ്മാഭിരഭിചിന്തിത:৷৷ 1.10.2৷৷

The priest accompanied by ministers said to Romapada, "We have thought over a plan which will never fail."

ഋശ്യശൃങ്ഗോ വനചരസ്തപസ്സ്വാധ്യയനേ രത:.
അനഭിജ്ഞസ്സ നാരീണാം വിഷയാണാം സുഖസ്യ ച.1.10.3৷৷

"Rsyasringa, residing in the forest, is engrossed in the study of the Vedas. He is not acquainted with women and sensual pleasures.

ഇന്ദ്രിയാര്ഥൈരഭിമതൈര്നരചിത്തപ്രമാഥിഭി: .
പുരമാനായയിഷ്യാമ: ക്ഷിപ്രം ചാധ്യവസീയതാമ്৷৷ 1.10.4৷৷

By means of such things that can cause sensual pleasures and overpower the minds of men, we shall be able to bring him to the town. Let it be decided quickly (said the ministers)

ഗണികാസ്തത്ര ഗച്ഛന്തു രൂപവത്യസ്സ്വലങ്കൃതാ:.
പ്രലോഭ്യ വിവിധോപായൈരാനേഷ്യന്തീഹ സത്കൃതാ:৷৷1.10.5৷৷

Beautiful and well-adorned courtesans, may be sent there. They will allure him by various means and honourably bring him here.

ശ്രുത്വാ തഥേതി രാജാ ച പ്രത്യുവാച പുരോഹിതമ്.
പുരോഹിതോ മന്ത്രിണശ്ച തഥാ ചക്രുശ്ച തേ തദാ৷৷1.10.6৷৷

The king, having listened to these words, conveyed his approval saying, 'Let it be done that way'. The priests and ministers acted accordingly.

വാരമുഖ്യാശ്ച തച്ഛ്രുത്വാ വനം പ്രവിവിശുര്മഹത്.
ആശ്രമസ്യാവിദൂരേസ്മിന് യത്നം കുര്വന്തി ദര്ശനേ৷৷1.10.7৷৷
ഋഷിപുത്രസ്യ ധീരസ്യ നിത്യമാശ്രമവാസിന:.

Having heard this, beautiful courtesans entered the great forest and remaining at a place not far from the hermitage made efforts to steal a sight of this son of a sage (Rsyasringa), this forest dweller, this controller of the senses.

പിതുസ്സനിത്യസന്തുഷ്ടോ നാതിചക്രാമ ചാശ്രമാത്৷৷1.10.8৷৷
ന തേന ജന്മപ്രഭൃതി ദൃഷ്ടപൂര്വം തപസ്വിനാ.
സ്ത്രീ വാ പുമാന്വാ യച്ചാന്യത്സര്വം നഗരരാഷ്ട്രജമ്৷৷ 1.10.9৷৷

He (Rsyasringa) was always content and never stirred out of his father's hermitage. Absorbed in penance he had never seen a woman or a man nor any of the creatures born in towns or cities right from his birth.

തത: കദാചിത്തം ദേശമാജഗാമ യദൃച്ഛയാ.
വിഭണ്ഡകസുതസ്തത്ര താശ്ചാപശ്യദ്വരാങ്ഗനാ:৷৷1.10.10৷৷

One day this son of Vibhandaka (Rsyasringa) accidentally came to the place where he saw the beautiful women.

താശ്ചിത്രവേഷാ: പ്രമദാ ഗായന്ത്യോ മധുരസ്വരാ:.
ഋഷിപുത്രമുപാഗമ്യ സര്വാ വചനമബ്രുവന്৷৷ 1.10.11৷৷

Those wonderfully attired women singing with sweet voices approached the son of the sage (Rsyasringa) and said:

കസ്ത്വം കിം വര്തസേ ബ്രഹ്മന് ജ്ഞാതുമിച്ഛാമഹേ വയമ്.
ഏകസ്ത്വം വിജനേ ഘോരേ വനേ ചരസി ശംസ ന:৷৷ 1.10.12৷৷

'O brahman! Who are you? How are you subsisting? We wish to know why you are roaming alone in this dreadful forest? Could you tell us.'

അദൃഷ്ടരൂപാസ്താസ്തേന കാമ്യരൂപാ വനേ സ്ത്രിയ:.
ഹാര്ദാത്തസ്യ മതിര്ജാതാ വ്യാഖ്യാതും പിതരം സ്വകമ്৷৷1.10.13৷৷

He had never seen such charming women in the forest. He developed affection towards them and a desire arose in him to speak about his father.

പിതാ വിഭണ്ഡകോസ്മാകം തസ്യാഹം സുത ഔരസ:.
ഋശ്യശൃങ്ഗ ഇതി ഖ്യാതം നാമ കര്മ ച മേ ഭുവി৷৷1.10.14৷৷

'My father is Vibhandaka. I am his own son. My name is Rsyasringa. I am known the world over by this name associated with my karma'.

ഇഹാശ്രമപദോസ്മാകം സമീപേ ശുഭദര്ശനാ:.
കരിഷ്യേ വോത്ര പൂജാം വൈ സര്വേഷാം വിധിപൂര്വകമ്৷৷1.10.15৷৷

'O auspicious-looking women, our hermitage is nearby. I will extend to you due hospitality'.

ഋഷിപുത്രവചശ്ശ്രുത്വാ സര്വാസാം മതിരാസ വൈ.
തദാശ്രമപദം ദ്രഷ്ടും ജഗ്മുസ്സര്വാശ്ച തേന താ:৷৷ 1.10.16৷৷

After listening to the words of the sage's son (Rsyasringa), all the beautiful women with a desire to see the hermitage accompanied him.

ആഗതാനാം തത: പൂജാമൃഷിപുത്രശ്ചകാര ഹ.
ഇദമര്ഘ്യമിദം പാദ്യമിദം മൂലമിദം ഫലം ച ന:৷৷1.10.17৷৷

Thereafter the son of ascetic respectfully received the the strangers saying, "(Accept) our offerings, here is water for washing feet and here are roots and fruits".

പ്രതിഗൃഹ്യ ച താം പൂജാം സര്വാ ഏവ സമുത്സുകാ:.
ഋഷേര്ഭീതാശ്ച ശീഘ്രം താ ഗമനായ മതിം ദധു:৷৷1.10.18৷৷

The anxious courtesans received the offerings and afraid of the ascetic's return, made up their minds to withdraw immediately.

അസ്മാകമപി മുഖ്യാനി ഫലാനീമാനി വൈ ദ്വിജ .
ഗൃഹാണ പ്രതി ഭദ്രം തേ ഭക്ഷയസ്വ ച മാ ചിരമ്৷৷1.10.19৷৷

'O brahmin, these are excellent fruits. May prosperity be to you. Accept them and eat them without delay.'

തതസ്താസ്തം സമാലിങ്ഗ്യ സര്വാ ഹര്ഷസമന്വിതാ:.
മോദകാന്പ്രദദുസ്തസ്മൈ ഭക്ഷ്യാംശ്ച വിവിധാന് ബഹൂന്৷৷1.10.20৷৷

Then, all the courtesans embracing him with joy, offered plentiful sweetmeats and various items of food.

താനി ചാസ്വാദ്യ തേജസ്വീ ഫലാനീതി സ്മ മന്യതേ.
അനാസ്വാദിതപൂര്വാണി വനേ നിത്യനിവാസിനാമ്৷৷1.10.21৷৷

The lustrous (Rsyasringa) who had never tasted any food other than what was offered by the permanent forest-dwellers mistook them for fruits.

ആപൃച്ഛ്യ ച തദാ വിപ്രം വ്രതചര്യാം നിവേദ്യ ച.
ഗച്ഛന്തി സ്മാപദേശാത്താ ഭീതാസ്തസ്യ പിതുസ്സ്ത്രിയ:৷৷1.10.22৷৷

The ladies apprehensive of (the arrival of) his father took leave of him on the pretext of observance of (evening) rites.

ഗതാസു താസു സര്വാസു കാശ്യപസ്യാത്മജോ ദ്വിജ:.
അസ്വസ്ഥഹൃദയശ്ചാസീദ്ദു:ഖം സ്മ പരിവര്തതേ৷৷1.10.23৷৷

When they all departed, Kasyapa's son, the brahmin roamed (Rsyasringa) with a restless mind charged with sorrow.

തതോപരേദ്യുസ്തം ദേശമാജഗാമ സ വീര്യവാന്.
മനോജ്ഞാ യത്ര താ ദൃഷ്ടാ വാരമുഖ്യാസ്സ്വലങ്കൃതാഃ৷৷1.10.24৷৷

On the following day, the sage armed with the power of penance, came to the place where he had seen those enticing, well-adorned courtesans.

ദൃഷ്ട്വൈവ ച താസ്തദാ വിപ്രമായാന്തം ഹൃഷ്ടമാനസാ:.
ഉപസൃത്യ തതസ്സര്വാസ്താസ്തമൂചുരിദം വച:৷৷1.10.25৷৷

All of them were rejoiced on seeing the brahmin approaching them, came nearer to him and said:

ഏഹ്യാശ്രമപദം സൌമ്യ! ഹ്യസ്മാകമിതി ചാബ്രുവന്.
തത്രാപ്യേഷ വിധിശ്ശ്രീമാന് വിശേഷേണ ഭവിഷ്യതി৷৷1.10.26৷৷

'O handsome one, come to our hermitage. A special, sumptuous hospitality will be extended to you', they said.

ശ്രുത്വാ തു വചനം താസാം സര്വാസാം ഹൃദയങ്ഗമമ്.
ഗമനായ മതിം ചക്രേ തം ച നിന്യുസ്തദാ സ്ത്രിയ:৷৷1.10.27৷৷

Having heard their words pleasing to the mind, he agreed to go with them. And the women took him away.

തത്ര ചാനീയമാനേ തു വിപ്രേ തസ്മിന്മഹാത്മനി.
വവര്ഷ സഹസാ ദേവോ ജഗത്പ്രഹ്ലാദയംസ്തദാ৷৷1.10.28৷৷

As the illustrious sage was being brought (to Anga) the god of rain (Parjanya) suddenly inundated the earth which looked cherful (with rain).

വര്ഷേണൈവാഗതം വിപ്രം വിഷയം സ്വം നരാധിപ:.
പ്രത്യുദ്ഗമ്യ മുനിം പ്രഹ്വശ്ശിരസാ ച മഹീം ഗത:৷৷1.10.29৷৷

The king (Romapada) went out to welcome the ascetic, the brahmin who brought along with him rains to his country. He humbly bowed down his head and prostrated before him.

അര്ഘ്യം ച പ്രദദൌ തസ്മൈ ന്യായതസ്സുസമാഹിത:.
വവ്രേ പ്രസാദം വിപ്രേന്ദ്രാന്മാ വിപ്രം മന്യുരാവിശേത്৷৷1.10.30৷৷

He gave that Indra among the brahmins offerings righteously with unstinted devotion and asked for his favour that he should not incur the wrath of the sage (his father Vibhandaka for having brought him to Anga).

അന്ത:പുരം പ്രവിശ്യാസ്മൈ കന്യാം ദത്ത്വാ യഥാവിധി.
ശാന്താം ശാന്തേന മനസാ രാജാ ഹര്ഷമവാപ സ:৷৷1.10.31৷৷
ഏവം സ ന്യവസത്തത്ര സര്വകാമൈസ്സുപൂജിത:.

The king entered the inner apartment, duly offered him his daughter Shanta in marriage and experienced peace and satisfaction.
Thus he (Rsyasringa) lived there, with all his desires fulfilled" (said Sumantra).

ഇത്യാര്ഷേ ശ്രീമദ്രാമായണേ വാല്മീകീയ ആദികാവ്യേ ബാലകാണ്ഡേ ദശമസ്സര്ഗ:৷৷

Thus ends the tenth sarga of Balakanda of the holy Ramayana the first epic composed by sage Valmiki.

सुमन्त्रश्चोदितो राज्ञा प्रोवाचेदं वचस्तदा।
यथर्श्यशृङ्गस्त्वानीत श्श्रुणु मे मन्त्रिभिस्सह।।1.10.1।।

रोमपादमुवाचेदं सहामात्य: पुरोहित:।
उपायो निरपायोऽयमस्माभिरभिचिन्तित:।। 1.10.2।।

ऋश्यशृङ्गो वनचरस्तपस्स्वाध्ययने रत:।
अनभिज्ञस्स नारीणां विषयाणां सुखस्य च।1.10.3।।

इन्द्रियार्थैरभिमतैर्नरचित्तप्रमाथिभि: ।
पुरमानाययिष्याम: क्षिप्रं चाध्यवसीयताम्।। 1.10.4।।

गणिकास्तत्र गच्छन्तु रूपवत्यस्स्वलङ्कृता:।
प्रलोभ्य विविधोपायैरानेष्यन्तीह सत्कृता:।।1.10.5।।

श्रुत्वा तथेति राजा च प्रत्युवाच पुरोहितम्।
पुरोहितो मन्त्रिणश्च तथा चक्रुश्च ते तदा।।1.10.6।।

वारमुख्याश्च तच्छ्रुत्वा वनं प्रविविशुर्महत्।
आश्रमस्याविदूरेऽस्मिन् यत्नं कुर्वन्ति दर्शने।।1.10.7।।

ऋषिपुत्रस्य धीरस्य नित्यमाश्रमवासिन:।

पितुस्सनित्यसन्तुष्टो नातिचक्राम चाश्रमात्।।1.10.8।।

न तेन जन्मप्रभृति दृष्टपूर्वं तपस्विना।
स्त्री वा पुमान्वा यच्चान्यत्सर्वं नगरराष्ट्रजम्।। 1.10.9।।

तत: कदाचित्तं देशमाजगाम यदृच्छया।
विभण्डकसुतस्तत्र ताश्चापश्यद्वराङ्गना:।।1.10.10।।

ताश्चित्रवेषा: प्रमदा गायन्त्यो मधुरस्वरा:।
ऋषिपुत्रमुपागम्य सर्वा वचनमब्रुवन्।। 1.10.11।।

कस्त्वं किं वर्तसे ब्रह्मन् ज्ञातुमिच्छामहे वयम्।
एकस्त्वं विजने घोरे वने चरसि शंस न:।। 1.10.12।।

अदृष्टरूपास्तास्तेन काम्यरूपा वने स्त्रिय:।
हार्दात्तस्य मतिर्जाता व्याख्यातुं पितरं स्वकम्।।1.10.13।।

पिता विभण्डकोऽस्माकं तस्याहं सुत औरस:।
ऋश्यशृङ्ग इति ख्यातं नाम कर्म च मे भुवि।।1.10.14।।

इहाश्रमपदोऽस्माकं समीपे शुभदर्शना:।
करिष्ये वोऽत्र पूजां वै सर्वेषां विधिपूर्वकम्।।1.10.15।।

ऋषिपुत्रवचश्श्रुत्वा सर्वासां मतिरास वै।
तदाश्रमपदं द्रष्टुं जग्मुस्सर्वाश्च तेन ता:।। 1.10.16।।

आगतानां तत: पूजामृषिपुत्रश्चकार ह।
इदमर्घ्यमिदं पाद्यमिदं मूलमिदं फलं च न:।।1.10.17।।

प्रतिगृह्य च तां पूजां सर्वा एव समुत्सुका:।
ऋषेर्भीताश्च शीघ्रं ता गमनाय मतिं दधु:।।1.10.18।।

अस्माकमपि मुख्यानि फलानीमानि वै द्विज ।
गृहाण प्रति भद्रं ते भक्षयस्व च मा चिरम्।।1.10.19।।

ततस्तास्तं समालिङ्ग्य सर्वा हर्षसमन्विता:।
मोदकान्प्रददुस्तस्मै भक्ष्यांश्च विविधान् बहून्।।1.10.20।।

तानि चास्वाद्य तेजस्वी फलानीति स्म मन्यते।
अनास्वादितपूर्वाणि वने नित्यनिवासिनाम्।।1.10.21।।

आपृच्छ्य च तदा विप्रं व्रतचर्यां निवेद्य च।
गच्छन्ति स्मापदेशात्ता भीतास्तस्य पितुस्स्त्रिय:।।1.10.22।।

गतासु तासु सर्वासु काश्यपस्यात्मजो द्विज:।
अस्वस्थहृदयश्चासीद्दु:खं स्म परिवर्तते।।1.10.23।।

ततोऽपरेद्युस्तं देशमाजगाम स वीर्यवान्।
मनोज्ञा यत्र ता दृष्टा वारमुख्यास्स्वलङ्कृताः।।1.10.24।।

दृष्ट्वैव च तास्तदा विप्रमायान्तं हृष्टमानसा:।
उपसृत्य ततस्सर्वास्तास्तमूचुरिदं वच:।।1.10.25।।

एह्याश्रमपदं सौम्य ह्यस्माकमिति चाब्रुवन्।
तत्राप्येष विधिश्श्रीमान् विशेषेण भविष्यति।।1.10.26।।

श्रुत्वा तु वचनं तासां सर्वासां हृदयङ्गमम्।
गमनाय मतिं चक्रे तं च निन्युस्तदा स्त्रिय:।।1.10.27।।

तत्र चानीयमाने तु विप्रे तस्मिन्महात्मनि।
ववर्ष सहसा देवो जगत्प्रह्लादयंस्तदा।।1.10.28।।

वर्षेणैवागतं विप्रं विषयं स्वं नराधिप:।
प्रत्युद्गम्य मुनिं प्रह्वश्शिरसा च महीं गत:।।1.10.29।।

अर्घ्यं च प्रददौ तस्मै न्यायतस्सुसमाहित:।
वव्रे प्रसादं विप्रेन्द्रान्मा विप्रं मन्युराविशेत्।।1.10.30।।

अन्त:पुरं प्रविश्यास्मै कन्यां दत्त्वा यथाविधि।
शान्तां शान्तेन मनसा राजा हर्षमवाप स:।।1.10.31।।

एवं स न्यवसत्तत्र सर्वकामैस्सुपूजित:।